انجمن صنفی مترجمان استان تهران

دوم مرداد سالروز درگذشت احمد شاملو، مترجم، شاعر و روزنامه نگار برجسته

رویدادها

احمد شاملو، ۲۱ آذر سال ۱۳۰۴ در تهران به دنیا آمد. وی دوره‌ي کودکی را به خاطر شغل پدرش که افسر ارتش بود و هر چند وقت را در جایی ماموریت می‌رفت، در شهرهایی چون رشت، سمیرم، اصفهان، آباده و شیراز گذراند. شاملو شاعر، نویسنده، فرهنگ‌نویس، ادیب، مترجم و روزنامه‌نگار بود و تخلص وی (الف. بامداد) بود. شهرت اصلی شاملو به خاطر شعرهای اوست که شامل اشعار نو و برخی قالب‌های کهن نظیر قصیده و نیز ترانه‌های عامیانه ‌است. شاملو تحت تأثیر نیما یوشیج، به شعر نو روی آورد، اما برای اولین بار درشعر «تا شکوفه‌ي سرخ یک پیراهن» که در سال ۱۳۲۹ با نام «شعر سفید غفران» منتشر شد وزن را رها کرد و به‌صورت پیشرو، سبک جدیدی را در شعر معاصر فارسی گسترش داد. شاملو که هر شاعر آرمان‌گرا را در نهایت امر یک آنارشیست تام و تمام می‌انگاشت، در سال ۱۳۲۵ با نیما یوشیج ملاقات کرد و تحت تأثیر او به شعر نیمایی روی آورد؛ اما برای نخستین بار در شعر «تا شکوفه‌ي سرخ یک پیراهن» که در سال ۱۳۲۹ با نام «شعر سفید غفران» منتشر شد وزن را رها کرد و به صورت پیشرو سبک نویی را در شعر معاصر فارسی شکل داد. شاملو علاوه بر شعر، فعالیت‌هایی مطبوعاتی، پژوهشی و ترجمه‌هایی شناخته‌شده دارد. مجموعه‌ي کتاب کوچه او بزرگ‌ترین اثر پژوهشی در باب فرهنگ عامه مردم ایران می‌باشد. ثار وی به زبان‌های: سوئدی، انگلیسی، ژاپنی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، روسی، ارمنی، هلندی، رومانیایی، فنلاندی، کردی و ترکی ترجمه شده‌اند. شاملو از سال ۱۳۳۱ به مدت دو سال، مشاور فرهنگی سفارت مجارستان بود. «نخستین شب شعر بزرگ ایران» در سال ۱۳۴۷، از سوی وابسته فرهنگی سفارت آلمان در تهران برای احمد شاملو ترتیب داده شد. احمد شاملو پس از تحمل سال‌ها رنج و بیماری، در تاریخ ۲ مرداد ۱۳۷۹ درگذشت و پیکرش در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شده‌است. عشق، آزادی و انسان‌گرایی، از ویژگی‌های آشکار سروده‌های شاملو هستند.

شاملو در زمینه ترجمه نیز فعالیت‌های زیادی دارد. با این‌که بحث ترجمه‌های شاملو، همانند برخی دیدگاه‌هایش، منتقدانی نیز داشته و بحث‌انگیز بوده‌است، با این‌حال برخی از این ترجمه‌ها، در شمار آثاری شناخته‌شده قرار دارند. یکی از این کارها، «ترانه شرقی و اشعار دیگر»، سروده‌های فدریکو گارسیا لورکا با اجرا و صدای خودش بود که با استقبال فراوانی روبرو شد. از ۱۳۶۲ با تغییر فضای سیاسی ایران چاپ آثار شاملو نیز متوقف می‌شود. در حالی که کار و فعالیت شاملو متوقف نمی‌شود. نوار کاست سیاه همچون اعماق آفریقای خودم (ترجمه‌ي شعرهای لنگستون هیوز) و سکوت سرشار از ناگفته‌هاست (ترجمه‌ي شعرهای مارگوت بیکل)، کاری مشترک با محمد زرین‌بال با موسیقی بابک بیات منتشر می‌شود. از دیگر کارهای او در این زمینه می‌توان به ترجمه «درها و دیوار بزرگ چین»، رمان «پابرهنه‌ها» اثر زاخاریا استانکو، رمان «دن آرام» و شازده کوچولو اشاره کرد. هم چنین ترجمه‌ي گیل گمش که قدیمی‌ترین متن اسطوره‌ای جهان است از دیگر کارهای ارزشمند شاملو در زمینه‌ي ترجمه است.

فهرست آثار احمد شاملو:

 

رمان و داستان (ترجمه)

نایب اول اثر رنه بارژاول، ۱۳۳۰.

پسران مردی که قلبش از سنگ بود اثر موریوکایی ۱۳۳۰.

لئون مورنِ کشیش اثر بئاتریس بک، ۱۳۳۴.

برزخ اثر ژان روورزی ۱۳۳۴.

زنگار (خزه) اثر هربرت لوپوریه ۱۳۳۴.

پابرهنه‌ها اثر زاهاریا استانکو ترجمه ناقصی با عطا بقایی ۱۳۳۷، ترجمه کامل ۱۳۵۰.

افسانه‌های هفتاد و دو ملت در دو جلد، ۱۳۳۷.

۸۱۴۹۰ اثر آلبر شمبون ۱۳۴۴.

قصه‌های بابام اثر ارسکین کالدول. ۱۳۴۶.

دماغ، سه قصه و یک نمایش‌نامه اثر ریونوسوکه آکوتاگوا، ۱۳۵۱.

افسانه‌های کوچک چینی ۱۳۵۱.

دست به دست نوشته‌ي ویکتور آلبا، ۱۳۵۱.

زهرخند، ۱۳۵۱.

لبخند تلخ، ۱۳۵۱.

سربازی از دوران سپری شده ۱۳۵۲.

مرگ کسب و کار من است اثر روبر مرل ۱۳۵۲

 

نمایش‌نامه (ترجمه)

مفتخورها اثر گرگه‌ي چی‌کی. با انگلا بارانی، ۱۳۳۲

درخت سیزدهم اثر آندره ژید ۱۳۴۰

سی‌زیف و مرگ اثر روبر مرل با فریدون ایل‌بیگی ۱۳۴۲

نصف شب است دیگر دکتر شوایتزر، اثر ژیلبر سسبرون. ۱۳۶۱

خانه‌ي برناردا آلبا، عروسی خون (با بازبینی مجدد) بار اول در ۱۳۴۷، یرما سه نمایشنامه از فدریکو گارسیا لورکا ۱۳۷۹

 

 

انجمن صنفی مترجمان شهر تهران از خداوند منان برای روح ایشان آرامش مسألت می‌دارد.

 

مریم صاحب اختیاری، دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات ترجمه

پايگاه اطلاع‌رساني انجمن صنفی مترجمان شهر تهران