عبدالله کوثری، 22 آبان ۱۳۲۵ در همدان متولد شد. دو ساله بود که به تهران آمدند. دوران ابتدایی خود را در رازی و دبیرستان را در البرز سپری کرد. بالاجبار رشته طبیعی خواند، سپس در رشتهی اقتصاد دانشگاه ملی (شهيد بهشتی) ثبت نام كرد. در سال ۱۳۴۸ از دانشگاه فارغالتحصيل شد و پس از اتمام خدمت نظام، در سال ۱۳۵۱ برای تكميل زبان انگليسی و دیدار برادر پس از پاریس به انگلستان رفت. یک سال و چند ماه اقامت در لندن منجر به آموختن زبان انگلیسی شد.
پس از بازگشت از اروپا کتاب دکترین کیسینجر-نیکسون را با کمک مهدی تقوی ترجمه و در نشر توس منتشر کرد. در سال ۱۳۵۲ در كتابخانهی دانشگاه ملی استخدام شد. کار در این کتابخانه فرصت و شرایط مطالعه و تمرین ترجمه را برایش فراهم کرد. کوثری در سال ۱۳۵۴ در پژوهشگاه علوم انسانی به ترجمه و ويرايش مشغول شد و در سالهای منتهی به انقلاب اسلامی به پیشنهاد داریوش آشوری در انتشارات دانشگاه صنعتی به کار ویرایش پرداخت. تا ۱۳۵۶ در این انتشارات با کسانی همچون احمد بیرشک، منوچهر بزرگمهر، سروش حبیبی و سهراب بهداد همکار بود. در این دوره کار ترجمهی صنعت و امپراتوری را آغاز کرد که اولین اثر ترجمهشده از اریک هابسبام است.
کوثری در سالهای پس از انقلاب به کار ویرایش پرداخت و در ضمن ترجمه هم میکرد: «ترجمههای خودم را هم از آن به بعد جدی گرفتم. یعنی فهمیدم که از این به بعد باید با این کار زندگی کنم.» او پس از ازدواج به مشهد مهاجرت کرد: «دیدم بهترین وقت است که در بروم. تهران هیچچیز به من نمیداد.» در مشهد در انتشارات آستان قدس کار میکرد.
در سال ۱۳۵۹ خود را از خدمات دولتی باز خريد كرد و از آن زمان تاكنون كار اصلی او ترجمه و گاه ويرايش بوده است.
عبدالله کوثری در برگردانهایش به اندیشه نویسندگان وفادار میماند و میکوشد که با زبانی در خور و برازنده آن اندیشه را به خواننده منتقل کند. وی در گفتگویی با سعید کمالی دهقان در باره ویژگی زبان گفتگو در برگردانگری میگوید:
«ترجمه زبان محاوره یا گفتگو از مشکلات اصلی ترجمه رمان است. بخشی از این دشواری زاییده این است که در زبان فارسی تفاوت میان زبان کتابت و محاوره زیاد است، حال آنکه در زبانهای اروپایی مثلاً انگلیسی تفاوت به این حد نیست. مترجمان فارسی در این صد سال بطور کلی دو روش داشتهاند. نخست این که گفتکوها را با همان زبان کتابت یا روایت ترجمه کنند. این روش در گذشته غالب بود و همه رمانهای ترجمه دوران قاجار تا کم و بیش دهه ۱۳۴۰ به همین روش ترجمه شده بود. از دهه ۱۳۴۰ که تحول اساسی در کار ترجمه پدید آمد مترجمان به ضرورت تمایز نهادن میان این دو زبان پیبردند. برخی از مترجمان روش شکستن کلمات را برگزیدند، اما چنانکه قبلاً اشاره کردم، همان کلمات کتابت را به کار گرفتند. درحالی که در زبان محاوره ما کلماتی متفاوت را به کار میگیریم و اصل زبان محاوره با این کلمات و با نحوی کم و بیش متفاوت ساخته میشود، یعنی در زبان محاوره اغلب جای فعل و فاعل و مفعول تغییر میکند. من با شکستن کلمات مخالف نیستم چون در مواردی بهراستی ضروری میشود، اما معتقدم صرفاً با شکستن کلمات به زبان محاوره نمیرسیم.
کوثری همچنین در چند دوره از جایزه هوشنگ گلشیری نیز به عنوان داور حضور داشته است. کوثری شعر نو هم میسروده و موفق به چاپ این اشعار در هفته نامه خوشه به سردبیری احمد شاملو و در ماه نامه ی نگین به سردبیری دکتر محمود عنایت شده است. او همچنین در شب های شعر خوشه در کنار شعرای بزرگی همچون: شاملو، اخوان ثالث، مصدق، نصرت رحمانی، م. آزاد و ... حضور داشته و اشعارش را برایشان خوانده است. کوثری در کار ترجمه موفق به دریافت جوایزی همچون:
- جایزه بهترین مطلب ترجمهای چاپ شده در «نگاه نو» در سال1389به انتخاب خوانندگان این مجله.
- جایزه ی روزی روزگاری در سال 1386.
- لوح تقدیر برای ترجمه خاطرات پس از مرگ براس کوباس و روانکاو اثر ماشادو د آسیس درسال 1383
- جایزه کتاب سال برای ترجمه جنگ آخر زمان اثر ماریو بارگاس یوسا در سال 1379
کوثری از جمله مترجمانی است که به اصول و متون ترجمه آگاهی کامل دارد و با رعایت اصل امانتداری در حفظ و گسترش ادبیات ملت های مختلف سعی و تلاشی وافر کرده است.
انجمن صنفی مترجمان شهر تهران، هفتادمین زادروز میلاد ایشان را تبریک گفته و توفیقات روزافزون ایشان را از خداوند منان مسألت می دارد.
شادیه منظوری
پایگاه اطلاع رسانی انجمن صنفی مترجمان شهر تهران