من عاشق تنهایی هستم
هیچوقت همنشینی که خوش مشرب تر از تنهایی باشد را پیدا نکردم.
هنری دیوید تارو
روز چهارشنبه 4 مرداد 1396، اولین نشست از تجربه گویه‌های ترجمه با عنوان واکاوی ترجمه «والدن» از زبان مترجم در تالار اندیشگاه کتابخانه ملی به همت انجمن صنفی مترجمان تهران و با همکاری و حضور مجموعه ویراستاران برگزار شد.
علی رضا طاق‌دره در طول بیست و پنج سال گذشته گاه به صورت تمام‌وقت و گاه به صورت آزاد و پاره‌وقت با مؤسسات فرهنگی و برخی از عظیم‌ترین شرکت‌های بین‌المللی به عنوان مترجم همزمان یا شفاهی و نیز مترجم آثار مکتوب ادبی همکاری‌های مؤثر داشته است. از او قبلا ترجمهای از رباعیات خیام به زبان انگلیسی منتشر شده است.
علیرضا طاق دره طی یک دهه گذشته سخت سرگرم مطالعه کتاب «والدن» بوده است. او تا کنون در چندین نشست ادبی و سخنرانی در دانشگاه‌های اروگون، یوتا و بریگم، بانگ برداشت و تفسیر خود را از این کتاب ارائه کرده است. وی در تابستان سال 2004 به عنوان مهمان ویژه انجمن ادبی تارو، مفهوم فلسفی مکان را در کتاب والدن و غزلیات شکسپیر مقایسه کرده است.
طی این نشست، ایشان با بیانی شیوا و فصیح به بیان عاشقانههای خود با این اثر فاخر پرداخت که در ادامه به بخشی از واگویههای این مترجم توانا پرداخته میشود.
والدن که در یک و نیم قرن گذشته همیشه در حال چاپ و انتشار بوده است تأثیری گاه خروشان و گاه خاموش اما پیوسته و پایدار بر فرهنگ آمریکا و جهان داشته است. تارو بیشتر کتاب والدن را در خلوت کلبهای نوشت که خود در دل جنگل ساخته بود اما صدایی که از خلوت این خانه برخاست با گذشت زمان به آن‌چنان پژواک بزرگی مبدل گشت که بر نهضت کارگری انگلستان اثر گذاشت و بزرگانی مانند مارتین لوتر کینگ، گاندی و تولستوی به ستایش او برخاستند. گاندی این نویسنده‌ی نجیب را بزرگ ترین هدیه‌ی مردم آمریکا به جهان می‌دانست.
در میان ترجمههایی که از والدن به زبان های دیگر شده باید انصاف داد که جای آن در فارسی بیش از هر زبان دیگری خالی است زیرا تارو به سعدی عشق می‌ورزید و خویش را با او یک جان در دو قالب میپنداشت. تارو معتقد بود اگر سعدی به دنیای معاصر می‌آمد هیچ فرق محسوسی میانشان احساس نمی‌کرد. مدت‌هاست مردم جهان حکایتی از گلستان سعدی را در والدن می‌خوانند و آزادی و زیبایی سرود سعدی را می‌بینند در حالی که تارو و کتاب والدن او هنوز در ایران چندان شناخته شده نیست.
والدن صدای سادگی در زندگی مادی، صداقت در حیات معنوی و زبان اعتراضی است شاعرانه به رشد لگام گسیختهی اقتصادی و صنعتی و نیز تجمل‌گرایی و ثروت پرستی‌های حاکم بر اجتماعی که طبیعت و معنویت را در پای آز خویش به نابودی می‌کشد. تارو در والدن جویای عالم و آدمی دیگر است. اما والدن تنها یک اعتراض اجتماعی نیست. این کتاب شعری است بزرگ در ستایش طبیعت و پروازی پاک و عارفانه به فرازستان معنا. در این اثر با شکوه به این فکر می‌کنیم که جامعه‌ای شایسته بسازیم، می‌آموزیم که رفیقی شایسته برای طبیعت پاک و با شکوهی باشیم که اجتماع و دنیای متمدن بخشی از آن و نیازمند آن است و سرانجام در می‌یابیم که باید بیدار باشیم و زندگی کنیم. تارو بیداری را زندگی میداند. روز تارو با یک صبح آغاز نمی‌شود. هر لحظه از زندگی برای او صبحی دیگر و آغاز روزی دیگر است. باشد تا والدن برای ما نیز یکی از سپیده‌های بیشمار صبحی باشد که در روز زندگی ما همواره در حال دمیدن است.
والدن برای من تنها یک کتاب نیست. در فراسوی واژه‌های این کتاب بزرگ زمزمه‌ی رودها، پرواز و آواز پرنده‌ها، سرمای زمستان، نسیم بهار، آبی زلال و ماهیانی هستند که در آب زلال والدن با تارو بازی گوشی میکنند و او تمامی این دنیا را به زیبایی برای ما در کتاب خویش به یادگار گذاشته است.
این ترجمه با مجوز رسمی از دانشگاه ییل و از روی صحیحترین نسخهی موجود متعلق به همین دانشگاه و به تصحیح جفری اس کرامر صورت میپذیرد. افتخار میکنم که آقای کرامر و جمعی دیگر از تارو پژوهان بزرگ و انجمن ادبی تارو در آمریکا در خواندن صحیح و درک درست این کتاب مستقیماً مرا یاری میکنند.
هنری دیوید تارو (Henry David Thoreau) ۱۲ ژوئیه ۱۸۱۷ تا ۶ مه ۱۸۶۲، فیلسوف آنارشیست آمریکایی بود که بیشتر برای یکی از کتاب‌هایش به نام والدن شناخته شده‌است. او نظریه‌پرداز نافرمانی مدنی و یکی از مهم‌ترین چهره‌های نظریه تعالی و عشق به بدویت، سراسر زندگی کوتاهش را در کونکورد در ایالت ماساچوست گذراند.
وی عقیده توماس جفرسون درباره حکومت را قبول داشت:
آن حکومتی بهتر است که کمتر حکومت کند.
در پایان این نشست دقایقی هم به پرسش و پاسخ درباره این اثر میان حضار و مترجم توانمند این کتاب سپری شد.
مهدیا جوهرپور، كارشناس مترجمي زبان انگليسي
روابط عمومي انجمن صنفي مترجمان شهر تهران