بیست‌وسوم آبان، سالروز درگذشت سعید نفیسی، مردی که خود کتاب بود
سعید نفیسی فرزند میرزا علی‌‌اکبرخان ناظم‌‌الاطبا و از نوادگان حکیم برهانالدین نفیس، فرزند عوض كرمانى، صاحب «شرح اسباب» بود. سعید نفیسی ۱۸ خرداد ۱۲۷۴ هـ.ش در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه «شرف» و تحصیلات متوسطه را در مدرسه «علمیه» گذراند. در پانزده‌سالگی برای ادامه تحصیل به اروپا رفت و در سوئیس و فرانسه به تحصیل پرداخت. ۱۲۹۷هـ.ش به ایران بازگشت، در دبیرستان‌های «اقدسیه» و«سنلویى» تهران به تدریس زبان فرانسه پرداخت و در مدارس «علوم سیاسی»، «دارالفنون»، «عالی تجارت» و «صنعتی» مشغول تدریس شد. سپس در وزارت فواید عامه مشغول به‌کار شد. ۱۲۹۷هـ.ش به گروه نویسندگان مجله «دانشکده» پیوست و یک‌سال با آن همکاری کرد. ۱۳۰۸ هـ.ش به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و مدتى مدیر مجله «فلاحت و تجارت»، سردبیر مجله ادبی «پرتو» و مدیر و نویسنده مجله «شرق» شد. نفیسى سفرهایی به کشورهای افغانستان، مصر و لبنان کرد و در دانشگاه‌های کابل، قاهره و سنژوزف به تدریس پرداخت. در ۱۳۴۰ هـ.ش در رادیو برنامه «یادداشت‌هاى یك استاد» را كه راجع به شرح‌حال چندتن از بزرگان علم و ادب بود، به مدت دوسال اجرا كرد. در سال ۱۳۰۸ش از طرف وزارت فرهنگ به تدریس در دانشکده حقوق و ادبیات منصوب شد و سال‌ها در سمت استادی دانشگاه تهران به تدریس اشتغال داشت و نیز به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران درآمد. استاد نفیسی در گرو عشق به زبان و فرهنگ فارسی در ۵۶ دانشگاه در چهار قارۀ دنیا درباره این مهم سخنرانی و تدریس نموده‌اند. در این راستا کرسیِ زبان فارسی در دانشگاه کلمبیا به نام «استاد سعید نفیسی» نام‌گذاری شده است. وی از پرکارترین و معروف‌ترین نویسندگان این عصر است که تألیفات او به ۲۵۰ کتاب و رساله می‌رسد و تعداد مقالاتش از ۱۰۰۰ افزونتر است.
استاد نفیسی با نشریات زیادی همچون پیام‌نو، ارمغان، دانشکده ادبیات، آینده، مهر، نامه فرهنگستان، مردم‌شناسی، یادگار، شفق، سالنامه دنیا، تقدم، همکاری نزدیک داشت. نفیسی پس از تجربه ارشاد، آفتاب، اطلاعات، عصرجدید و ستاره ایران، سردبیری وطن را پذیرفت. وی از بنیان‌گذاران مکتب نثر دانشگاهی است که از جمله ویژگی این نثر پیراستگی عبارات در لفظ و معنا بوده، به‌طوری که نویسنده می‌کوشید، اندیشه خود را چنان ساده بیان کند که عبارات او از هر گونه پیچیدگی دور بماند و به جای زیورهای بیهوده لفظی، از استحکام دستوری بهره بگیرد.
نفیسی در آبان ۱۳۲۱ به رتبه دهِ استادی دانشگاه تهران دست یافت و در سال ۱۳۲۸، بنا به تقاضای خود بازنشسته شد، سپس چندسالی را در خارج از ایران گذراند. در اسفند ۱۳۳۵ تقاضای نفیسی برای تدریس مجدد در دانشگاه تهران توسط رئیس دانشکده ادبیات به ریاست دانشگاه نوشته شد و در بهمن ۱۳۳۷ نفیسی تدریس را دوباره آغاز کرد.
استاد نفیسی، در سال‌های آخر عمر خانه کوچکی در پاریس خرید و بیشتر اوقات خود را در آنجا می‌گذرانید و امیدوار بود که برای همیشه در کشوری که در آن تحصیل کرده و همانند کشور اصلی خود دوست می‌داشت، مقیم گردد، اما این آرزوی او به ثمر ننشست و بار آخر که برای شرکت در نخستین کنگره جهانی ایران‌شناسان به تهران آمده بود به بیماری آسم و قولنج مبتلا شد و یکشنبه شب ۲۲ آبان‌ماه ۱۳۴۵ در بیمارستان شوروی تهران، دیده از جهان فرو بست.
انجمن صنفی مترجمان شهر تهران از خداوند منان برای روح ایشان آرامش مسألت می‌دارد.
مریم صاحب اختیاری، دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات ترجمه
پايگاه اطلاع‌رساني انجمن صنفی مترجمان شهر تهران