پرویز رجبی در ۲۷ اردیبهشت سال ۱۳۱۸ در نزدیکی قوچان به دنیا آمد. دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی را در روستایی که زادگاه پدرش بود سپری کرد. وی در مشهد دیپلم گرفت و به استخدام ادارهٔ فرهنگ قوچان (آموزش و پرورش کنونی) درآمد. در سال ۱۳۳۸ به تهران آمد و در بانک صادرات استخدام شد و تا سال ۱۳۴۲ در آن بانک کار میکرد.
پرویز رجبی در سال ۱۳۴۲برای ادامه تحصیل به آلمان رفت و در سال ۱۳۴۹ با مدرک دکتری از دانشگاه «گوتینگن آلمان» به ایران بازگشت و پس از آن به استخدام دانشگاه اصفهان درآمد و بعد از مدتی توسط ساواک اخراج شد. پس از اخراج از وزارت علوم و آموزش عالی، در سال ۱۳۵۱ مرکز تحقیقات ایرانشناسی را تأسیس کرد. او در سال ۱۳۶۷ مجدداً به آلمان رفت و به مدت شش سال به تحقیق و تدریس در دانشگاهای «ماربورگ» و «گوتینگن» مشغول بود. سال ۱۳۷۳ به ایران بازگشت و ریاست بخش ایرانشناسی دایرةالعمارف بزرگ اسلامی را عهدهدار شد.
پرویز رجبی در سال ۱۳۷۹ سکتهٔ مغزی کرد و نیمی از بدنش فلج و خانهنشین شد. با این حال، به کار تحقیق و ترجمه مشغول بود. وی در فاصلهی سالهای ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۱ مدیر مسئول و سردبیر مجلهٔ «فردای ایران» نیز بود، او همچنین چند سال در دانشگاه شهید بهشتی تدریس میکرد.
از جمله آثاری که به قلم او نگاشته یا گردآوری شده است میتوان به «هزارههای گمشده»، «سدههای گمشده»، «ایرانشناسی»، «تاریخ ایران در دوره ایلامی»، «تاریخ ایران در دوره سلوکیان و اشکانیان»، «کریم خان زند و زمان او»، و «از زبان داریوش» اشاره کرد. همچنین کتابهایی مانند «کویر ایران»، «مارکوپولو در ایران»، «شهریاری ایران» و «هنر جهان اسلام» از جمله آثار ترجمهای او هستند.
پرویز رجبی ، سرانجام ۲۱ بهمن ماه ۱۳۹۰ به دلیل عوارض ناشی از سرطانی که سالهای پایانی عمرش از آن رنج میبُرد، در منزلش درگذشت.
روحش شاد و یادش گرامی باد.
فاطمه مدیحی
کارشناس ارشد مطالعات ترجمه
پایگاه اطلاع رسانی انجمن صنفی مترجمان