دکتر عنایت‌الله رضا در 18خرداد 1299 در خانواده‌ای روحانی که از دیرباز در گیلان صاحب نفوذ بودند، در رشت دیده به جهان گشود. نام خانوادگی او منسوب به حاجی آقا رضاست که از مجتهدین عالی‌قدر گیلان بوده است. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در شهرهای رشت و تهران گذراند و در 1316 خورشیدی دیپلم متوسطه خود را در رشته ادبیات از دبیرستان دارالفنون اخذ کرد و سپس در همان سال در دانشکده افسری ثبت نام کرد و در سال 1318 به جرگه افسران ارتش ایران پیوست. پس از پایان رساندن دانشکده افسری در نیروی هوایی ارتش پذیرفته شد و در آن‌جا دوره‌ب خلبانی هواپیماهای جنگی را گذراند. در همین دوره بود که فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد و به سبب همین فعالیت‌های سیاسی در 1325 خورشیدی به تبعیدی ناخواسته رفت که حدود 20 سال به طول انجامید.
او در این دوره‌ب تبعید، نخست در دانشکده حزبی شهر باکو موفق به اخذ مدرک لیسانس شد و پس از آن در آزمون دکترای رشته‌ب فلسفه دانشگاه دولتی «اندیشه های کسروی» به راهنمایی پرفسور ماکاولسکی از استادان بزرگ فلسفه در اتحاد جماهیر شوروی با درجه عالی دفاع کرد. او سرانجام در1347 به ایران بازگشت و در کتابخانه پهلوی که در آن زمان یکی از مراکز ایران شناسی بود، به کار مشغول شد و سپس برای تدریس در مراکز دانشگاهی به همکاری دعوت شد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کنار تدریس در دانشگاه‌ها به عنوان مشاور عالی علمی در پژوهشگاه علوم انسانی و سپس در سال 1365 در مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی به عنوان مدیر بخش جغرافیا و عضو شورای عالی علمی به همکاری پرداخت که این همکاری تا پایان عمر ادامه یافت.
وي در تیرماه سال 1389، بعد از عمری تلاش در راه علم، در ۹۰ سالگی درگذشت.
کتابهای ترجمه‌شده‌ي دکتر عنایت‌الله رضا به شرح ذیل است:
به زمامداران شوروی/ نوشته سولژنیتسین
منابع کمونیسم روسی و مفهوم آن/ نوشته نیکلای الکساندرویچ بردیایف تهران 1360
نیکتا خروشچف سال‌های حاکمیت به ضمیمه متن کامل گزارش خروشچف در جلسه سری کنگره بدیستم شوروی 1362
گفتگو با استالین/ نوشته میلوان جیلاس
سیزده روزی که کرملین را لرزاند (انقلاب مجارستان)/ نوشته تیبور مرای
خاطرات بوریس باژانف رئیس دبیرخانه دفتر سیاسی حزب کمونیست اتحاد شوروی
تاریخ سری جنایتهای استالین/ نوشته آرلف تهران 1366
شهرهای ایران در دوران پارتیان وساسانیان/ نوشته پیگولوسکایا
کتابهای تألیف شده:
آذربایجان واران ( آلبانیای قفقاز)، تهران، 1360
ایران از دوران باستان تا آغاز عهد مغول، تهران، 1380
کمونیسم و دموکراسی، تهران، 1353
مارکسیسم و ماجرای بیگانگی انسان، تهران
ایران و ترکان در روزگار ساسانیان، تهران، 1365 ش
کمونیسم اروپایی
انجمن صنفی مترجمان شهر تهران از خداوند منان برای روح ایشان آرامش مسألت می‌دارد.
مریم صاحب اختیاری، دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات ترجمه
پايگاه اطلاع‌رساني انجمن صنفی مترجمان شهر تهران