دکتر عنایت‌الله رضا در ۱۸خرداد ۱۲۹۹ در خانواده‌ای روحانی که از دیرباز در گیلان صاحب نفوذ بودند، در رشت دیده به جهان گشود. نام خانوادگی او منسوب به حاجی آقا رضاست که از مجتهدین عالی‌قدر گیلان بوده است. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در شهرهای رشت و تهران گذراند و در ۱۳۱۶ خورشیدی دیپلم متوسطه خود را در رشته ادبیات از دبیرستان دارالفنون اخذ کرد و سپس در همان سال در دانشکده افسری ثبت نام کرد و در سال ۱۳۱۸ به جرگه افسران ارتش ایران پیوست. پس از پایان رساندن دانشکده افسری در نیروی هوایی ارتش پذیرفته شد و در آن‌جا دوره‌ب خلبانی هواپیماهای جنگی را گذراند. در همین دوره بود که فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد و به سبب همین فعالیت‌های سیاسی در ۱۳۲۵ خورشیدی به تبعیدی ناخواسته رفت که حدود ۲۰ سال به طول انجامید.
او در این دوره‌ب تبعید، نخست در دانشکده حزبی شهر باکو موفق به اخذ مدرک لیسانس شد و پس از آن در آزمون دکترای رشته‌ب فلسفه دانشگاه دولتی «اندیشه های کسروی» به راهنمایی پرفسور ماکاولسکی از استادان بزرگ فلسفه در اتحاد جماهیر شوروی با درجه عالی دفاع کرد. او سرانجام در۱۳۴۷ به ایران بازگشت و در کتابخانه پهلوی که در آن زمان یکی از مراکز ایران شناسی بود، به کار مشغول شد و سپس برای تدریس در مراکز دانشگاهی به همکاری دعوت شد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کنار تدریس در دانشگاه‌ها به عنوان مشاور عالی علمی در پژوهشگاه علوم انسانی و سپس در سال ۱۳۶۵ در مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی به عنوان مدیر بخش جغرافیا و عضو شورای عالی علمی به همکاری پرداخت که این همکاری تا پایان عمر ادامه یافت.
وي در تیرماه سال ۱۳۸۹، بعد از عمری تلاش در راه علم، در ۹۰ سالگی درگذشت.
کتابهای ترجمه‌شده‌ي دکتر عنایت‌الله رضا به شرح ذیل است:
به زمامداران شوروی/ نوشته سولژنیتسین
منابع کمونیسم روسی و مفهوم آن/ نوشته نیکلای الکساندرویچ بردیایف تهران ۱۳۶۰
نیکتا خروشچف سال‌های حاکمیت به ضمیمه متن کامل گزارش خروشچف در جلسه سری کنگره بدیستم شوروی ۱۳۶۲
گفتگو با استالین/ نوشته میلوان جیلاس
سیزده روزی که کرملین را لرزاند (انقلاب مجارستان)/ نوشته تیبور مرای
خاطرات بوریس باژانف رئیس دبیرخانه دفتر سیاسی حزب کمونیست اتحاد شوروی
تاریخ سری جنایتهای استالین/ نوشته آرلف تهران ۱۳۶۶
شهرهای ایران در دوران پارتیان وساسانیان/ نوشته پیگولوسکایا
کتابهای تألیف شده:
آذربایجان واران ( آلبانیای قفقاز)، تهران، ۱۳۶۰
ایران از دوران باستان تا آغاز عهد مغول، تهران، ۱۳۸۰
کمونیسم و دموکراسی، تهران، ۱۳۵۳
مارکسیسم و ماجرای بیگانگی انسان، تهران
ایران و ترکان در روزگار ساسانیان، تهران، ۱۳۶۵ ش
کمونیسم اروپایی
انجمن صنفی مترجمان شهر تهران از خداوند منان برای روح ایشان آرامش مسألت می‌دارد.
مریم صاحب اختیاری، دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات ترجمه
پايگاه اطلاع‌رساني انجمن صنفی مترجمان شهر تهران