به نام خدا
مقدمه
انجمن صنفی مترجمان تهران در تاریخ ۲۵/۱۲/۹۳ با اخذ مجوز از وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی و با اهدافی همچون
۱-کوشش درجهت استيفاي حقوق و خواست‌هاي مشروع و قانوني اعضا از طريق ايجاد زمينه‌هاي مساعد به منظور نيل به اهداف انجمن.
۲-جمع آوري اطلاعات، بررسي و تحقيق درباره مشكلات، شناخت نيازها و اولويت‌ها.
۳- تدوین استانداردهای ملی در حوزه صنعت ترجمه از قبیل نظام رتبه بندی مترجمان، استاندارد ملی نقد ترجمه، استاندارد قیمت گذاری ترجمه متون غیررسمی در شهر تهران، استاندارد ارزشیابی کیفی ترجمه و سایر مواردبا بهره‌گیری از مبانی علمی و دانش بنیان.
۴-ایجاد امکانات رفاهی مناسب جهت اعضا از جمله ایجاد صندوق رفاهی، تعاونی مسکن، امکانات اقامتی در شهرهای توریستی، امکانات ورزشی و تفریحی مناسب، تعاونی مصرف و سایر موارد پس از اخذ مجوز سازمان‌های ذیربط.
۵-ایجاد حمایت‌های جدی و موثر از کسب و کار مترجمان در شهر تهران با برقراری ارتباط میان مترجمان، نهادهای ترجمه و بازار ترجمه.
۶-ارتقای سطح دانش علمی و مهارتی مترجمان شهر تهران با برگزاری دوره های علمی-کاربردی ترجمه در شهر تهران.
۷-برقراری فضای تعاملی موثر میان مترجمان و فعالان عرصه ترجمه با مسئولین و ارگانهای دولتی به منظور ارتقای جایگاه مترجمان و همچنین انعکاس دیدگاه مترجمان به ایشانو اهداف مهم دیگر
متعاقب آغاز بکار در فروردین ماه ۱۳۹۴،انجمن با راه اندازی وبگاه " انجمن صنفی مترجمان شهر تهران" و اطلاع رسانی ازطریقاین وبگاه و خبرگزاری‌های مختلف و با استناد به تعریف مترجم در اساسنامه، شروع به پذیرش اعضای واجد شرایط عضویت کرد.
وفق اساسنامه انجمن، مترجم اینگونه تعریف شده است: «فرد شاغل در صنعت ترجمه که در حوزه فعالیت انجمن صنفی با ارایه مدارک شناسایی معتبر شامل مدرک تحصیلی در رشته ترجمه در مقاطع کارشناسی و بالاتر، گواهی سابقه کار یا بیمه در حوزه ترجمه یا فعالیت حرفه‌ای در حوزه ترجمه داشته باشد».
انجمن صنفی که متشکل از کمیسیون های اصلی نشر، آموزش، تحقیق و توسعه، کارآفرینی، حقوقی، خدمات رفاهی، تربیت بدنی و انضباطی می باشد، برنامه های مختلفی را در نه ماه فعالیت خود انجام داده که به شرح ذیل ایفاد می گردد:
کمیسیون نشر
انجمن صنفی مترجمان شهر تهران که با هدف حمایت از حقوق مترجمان در زمینه های مختلف تشکیل شده بود،با گذشت کمتر از یک ماه اولین اقدام خود در جهت حمایت معنوی و مادی از مترجمان را حمایت از ترجمه اولی ها اعلام کرد، بدین ترتیب که در راستای وظایف حمایتی خود و به موجب اساسنامه، طرح حمایتی از مترجمان عضو در حوزه نشر را در سطح ترجمه اولی‌ها و مترجمان اهل قلم به اجرا درآورد.
در این طرح از ناشران علاقه‌مند به همکاری با انجمن دعوت بعمل آمد تامترجمان کلیه زبان‌ها که به خاطر مشکلات صنعت نشر کشور، تاکنون اثر منتشر شده نداشته‌اند، بتوانند نسبت به ثبت اثر خود در دبیرخانه انجمن اقدام نمایند. به موجب آیین نامه ابلاغی جهت این طرح، انجمن ضمن ارائه کتب مناسب جهت ترجمه، بر کیفیت ترجمه های ارائه شده نظارت داشته و در صورت تأیید اثر در قالب نظام مدیریت جامع کیفیت ترجمه، اثر به ناشر عضو طرح ارجاع تا اقدامات مربوط به نشر آن صورت پذیرد. شایان ذکر است تاکنون حدود ۳۰ اثر در قالب این طرح در دستور کار ترجمه قرار گرفته است.
در مورد مترجمان اهل قلم که صاحب حداقل دو اثر منتشر شده در حوزه تخصصی یا عمومی بودند این شرایط فراهم شد تا پس از ثبت آثار در دبیرخانه، آمادگی خود را جهت برگزاری جلسات نقد و ارزشیابی و معرفی گسترده آثار و نیز پوشش خبری این رویدادها اعلام نمایند.
در بند ۱۴ از ماده چهار اساسنامه این انجمن آمده است "۱۴- ایجاد امکانات رسانه ای مناسب صنعت ترجمه به منظور انعکاس مناسب رویدادهای ترجمه در شهر تهران"، با رایزنی ها و تلاش فراوان مسئولان انجمن سعی بر این شد تا مترجمان در جریانکلیه اخبار و تحولات این حوزه قرار گیرند. برهمین اساس نشست‌ها و همایش‌های مختلف با پوشش رسانه ای مناسب برگزار شد. ضمن آنکه انجمن نسبت به راه اندازی شبکه های مجازی خود به منظور ارتباط مستقیم با مترجمان اقدام نمود.
علاوه بر این انجمن در راستای وظایف حمایتی خود و همچنین ارائه خدمات لازم در حوزه ترجمه ، از مترجمان عضو دعوت کرد تا آثار ترجمه یا ویراست شده خود را با قالب مشخص به منظور معرفی در رسانه ها در اختیار انجمن قراربدهند. تاکنون اکثر افراد عضو واجد شرایطآثار خود را در اختیار انجمن قرارداده اند و این آثار در قالب رسانه های انجمن اطلاع رسانی می گردند.
کمیسیون آموزش
نتایج آسیب شناسی‌های تخصصی بعمل آمده در قالب مقالات علمی و پایان نامه‌ها حاکی از آنست که آموزش‌های دانشگاهی ارائه شده در مقاطع کارشناسی برای تربیت مترجم کافی نبوده و تربیت مترجمان حرفه‌ای مستلزم تکمیل و تدقیق فرآیند آموزش در خارج از دانشگاه است. از این رو نهاد انجمن صنفی به عنوان یکی از متولیان این امر تلاش کرد تا برای این کمبود راه حل مناسبی ارائه نماید. لذا کمیسیون آموزش انجمن با هدف ارتقای سطح فنی، تخصصی و دانش جانبی مورد نیاز مترجمان به طراحی و اجرای دوره‌های آموزشی متنوع جهت مترجمان پرداخته، طراحی دوره‌ها به صورتی انجام گرفت که زمینه ایجاد مشاغل نو در قالب صنعت ترجمه را نیز فراهم آورند. به همین منظور دوره آموزشی فناوری و ترجمه،کسب و کار ترجمه،نقد ترجمه... با همکاری انجمن و دانشگاه های مختلف از جمله تهران،دانشگاه آزاد تهران واحد مرکز و جنوب برگزار گردید که به دلیل استقبال دانشجویان و اساتید ،تصمیم بر این شد تا دوره پیشرفته این کارگاه برگزار گردد.
انجمن صنفی مترجمان شهر تهران در طول نه ماه اول سال نسبت به برگزاری نشست ها و کارگاه‌های آموزشی متعدد و متنوعی اقدام نموده که از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱. نشست «صنعت ترجمه راهبردی؛ ابزار موازنه قدرت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»: در این نشست که با همکاری نشر منتشران اندیشه و مجمع ناشران انقلاب اسلامی در تاریخ ۱۹/۰۲/۹۴ در محل غرفه مجمع برگزار گردید، حجت الاسلاموالمسلمین براتی، حجت الاسلام و المسلمین اکبری، دکتر سهیل اسعد و محمدرضا اربابی در خصوص ظرفیت های صنعت ترجمه در ایجاد موازنه قدرت فرهنگی ایران در جنگ نرم موجود در دنیا به بحث و تبادل نظر پرداختند.
۲. نشست «بررسی جایگاه نظام صنفی مترجمان در ارتقای اخلاق حرفه ای و مالکیت معنوی»: نشست موصوف که با همکاری سرای اهل قلم خانه کتاب در تاریخ ۲۰/۰۲/۹۴ برگزار شد، دکتر سید سعید فیروزآبادی و محمدرضا اربابی در حضور جمعی از مترجمان و علاقمندان در محل غرفه سرای اهل قلم در نمایشگاه کتاب تهران به بحث و گفتگو در خصوص اخلاق حرفه ای، مالکیت معنوی و نقش نظام صنفی در این مهم پرداختند.
۳. نشست آسیب شناسی مشکلات صنفی مترجمان ادبی یکی دیگر از اقداماتی بود که در این زمینه انجام گرفت. در این نشست چهرهایی همچون مو.سی بیدج،اسدالله امرایی و غلامرضا امامی هریک نقطه نظرات خود درباره مشکلات مربوط به این صنف را عنوان کردند به این امید که انجمن صنفی به عنوان واسطه ای بین این جامعه و مسئولین زیربط بتواند گامی موثر در مرتفع کردن آنها برداد.
۴. کارگاه رایگان آموزش «ترجمه و فناوری»:این کارگاه با همکاری انجمن و دانشگاه آزاد تهران واحد جنوب با استقبال بی نظیر دانشجویان و اساتید دانشگاه برگزار گردید. در این کارگاه دکتر بیکیان به معرفی راه های بهره گیری از فناوری در ترجمه و اهمیت آن پرداخت. همچنین کتابهای مورد نیاز درحوزه ترجمه با تخفیف ویژه از سوی انجمن در اختیار دانشجویان قرارگرفت.
۵. کارگاه رایگان آموزش «کسب و کار ترجمه و حقوق و تکالیف مترجم»:این کارگاه با همکاری انجمن و دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه تهران برگزار گردید. در این کارگاه دکتر علی بیکیان به معرفی شیوه‌های کسب درآمد مترجمان جهان و لزوم آشنایی مترجمان ایران با این روش‌های پرداخت،رزومه نویسی، کاریابی، ارتباط با کارفرما و برون سپاری پرداخت و همچنین محمدرضا اربابی برخی حقوق و وظایف مترجمان را معرفی و بر لزوم آگاهی مترجم از خقوق خود تاکید کرد.
۶. نشست تخصصی «نقد ترجمه با رویکرد نشانه شناسی؛ با محوریت سینما»: این نشست با همکاری انجمن و دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه تهران برگزار گردید. در این نشست دکتر کوروش عاکف، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، به سخنرانی در خصوص مبانی نشانه شناسی پرداخته و فیلم سینمایی تن تن را با این مبنا مورد نقد قرار داد.
۷. دوره آموزشی «آشنایی با نرم افزار ترادوس ۲۰۱۵»: این دوره آموزشی با همکاری مرکز دانش پژوهان و تشکل های شاهد و ایثارگر در تاریخ ۲۹/۱۱/۹۴ و با تدریس علی بیکیان برگزار گردید. در این کارگاه ۲۰ نفر از مترجمان شرکت داشتند و در نهایت پس از برگزاری آزمون، گواهی معتبر صادر خواهد شد.
۸. برگزاری نشست تخصصی «تبیین جایگاه مالکیت فکری و اخلاق حرفه ای در ارتقای صنعت ترجمه»: این نشست تخصصی که با همکاری دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه تهران برگزار شد، دکتر سید علی کاظمی، مدیر کل اسناد و امور مترجمان رسمی قوه قضاییه و محمدرضا اربابی، کارشناس رسمی قوه قضاییه و رییس انجمن صنفی مترجمان شهر تهران به ایراد سخنرانی پرداختند. در پایان این نشست نیز گواهی معتبر از سوی دانشگاه تهران صادر گردید.
دوره های آموزشی دیگری همچون برگزاری دوره آموزش نقد ترجمه،ویراستاری، فن ترجمه ، ترجمه ادبی در زبان های مختلف و ...تا پایان سال در دست اقدام می باشد.
کمیسیون انضباطی
در این کمیسیون، مترجمان مشغول بکار در حوزه مرتبط ،چنانچه با کارفرما یا مشتری و یا طرف قرارداد خود دچارمشکلاتی شوند که نتوانند آنها را راساً حل کنند،درخواست کتبی به منظور احقاق حقوق خود را به انجمن ارجاع می دهند. در این موارد انجمن سعی داشته تا در ابتدا با مذاکره و مصالحه به حل مشکل بپردازد و در صورت عدم حصول نتیجه، انجمن ضمن قرار دادن نام مشتکی عنه، نسبت به انعکاس موضوع به مراجع ذیصلاح اقدام خواهد کرد. انجمن صنفی مترجمان شهر تهران این اقدامات را در راستای بند ۵ از ماده ۴ اساسنامه «ایجاد حمایت‌های جدی و موثر از کسب و کار مترجمان در شهر تهران با برقراری ارتباط میان مترجمان، نهادهای ترجمه و بازار ترجمه» و بند ۸ ماده ۴ «حمايت از منافع مترجمان شهر تهران، کمک به ارتقاء و تثبيت جايگاه حرفه ترجمه در جامعه و اعتلا بخشيدن به شأن و منزلت اجتماعي مترجمان» انجام داده است.
کمیسیون رفاهی
در راستای اجرایی کردن مفاد اساسنامه از جمله بند از جمله بند ۳ ماده ۴ «ایجاد امکانات رفاهی مناسب جهت اعضا از جمله ایجاد صندوق رفاهی، تعاونی مسکن، امکانات اقامتی در شهرهای توریستی، امکانات ورزشی و تفریحی مناسب، تعاونی مصرف و سایر موارد پس از اخذ مجوز سازمان‌های ذیربط»،دیگر اقدام انجمن فراهم آوردن امکانات رفاهی برای مترجمان عضو است. بر همین اساس انجمن صنفی مترجمان تهران با برخی فروشگاه های زنجیره ای ازجمله شرق قراردادی مبنی بر ارائه خدمات ویژه به مترجمین منعقد کرده است. مترجمان عضو به منظور دریافت این خدمات از سوی انجمن کارت طلایی هدیه دریافت کردند.
کمیسیون حقوقی:
انجمن وفق بند ۴ از ماده ۴ اساسنامه خود «ارائه خدمات مشاوره ای و حقوقی کافی و مناسب جهت اعضا به منظور حفظ حقوق حقه مترجمان عضو» به ایجاد زیرساخت‌ها و تنظیم ساز وکار های مناسب برای حفظ حقوق مترجمان پرداخته است. در این راستا بررسی وضعیت حقوقی مترجمان،آگاه سازی آنها از حقوق خود، تدوین قراردادهای تیپ بین مترجمان و کارفرما در دست اقدام است.
از طرف دیگر انجمن صنفی مترجمان شهر تهران وفق بند ۱۲ از ماده ۴ اساسنامه «تدوین و اجرای منشور اخلاق حرفه ای مترجمان در شهر تهران به منظور ایجاد فضای رقابتی سالم و ایفای حقوق و تکالیف مترجمان.» اقدام به تدوین منشور اخلاق حرفه ای مترجمان رسمی و غیر رسمی با همکاری اداره کل امور مترجمان رسمی قوه قضاییه و موسسه سپهر ترجمان اندیشه نمود که این منشور در جشن بزرگ مترجمان رونمایی شد.
کمیسیون تحقیق و توسعه:
همانطور که از جای جای اساسنامه مصوب انجمن صنفی مترجمان شهر تهران بر می آید، موضوع پژوهش و تحقیق و توسعه راس کلیه امور انجمن بوده است و هیچ فعالیتی بدون پژوهش در انجمن صورت نمی پذیرد که این امر بر اهمیت کمیسیون تحقیق و توسعه دلالت دارد؛ از آن جمله می توان به بند ۲ از ماده ۴ اساسنامه اشاره نمود: «تدوین استانداردهای ملی در حوزه صنعت ترجمه از قبیل نظام رتبه بندی مترجمان، استاندارد ملی نقد ترجمه،استاندارد قیمت گذاری ترجمه متون غیر رسمی در شهر تهران، استاندارد ارزشیابی کیفی ترجمه و سایر موارد با بهره‌گیری از مبانی علمی و دانش بنیان.»
انجمن صنفی مترجمان شهر تهران در همین راستا، تدوین نظام جامعع مدیریت کیفیت و نظام رتبه بندی مترجمان را در دستور کار خود قرار داده است.
بانک ایده
در حال حاضر اغلب پایان نامه های ارائه شده از سوی دانشجویان تنها در قفسه های کتابخانه دانشگاه ها خاک می خورند در حالیکه هر یک از آنها می توانند منشأ تحولات عظیمی در صنعت ترجمه کشور گردند. انجمن با تشکیل جلسات آسیب شناسی و وفق ماده ۱۳ اساسنامه مبنی بر «حمایت از طرحهای دانش بنیان و علمی در حوزه صنعت ترجمه»، تصمیم به راه اندازی بانک ایده گرفت تا از نظرات اندیشمندان و صاحبنظران این حوزه بهره‌گیری نماید، در این بانک از همه صاحبنظران و اندیشمندان و علاقه‌مندان ترجمه دعوت شد تا با توجه به دغدغه‌های موجود طرحی نو با برخورداری از ویژگی‌هایی چون شفاف بودن، مبتنی بر راهکارهای عملی و اجرایی و نیز توجیه‌پذیر بودن ارائه دهند. در واقع .بانک ایده در نظر دارد تا با حمایت از علاقمندان و اندیشمندان این حوزه ایده های آنها را به پژوهش و در نهایت پس از اجرایی شدن به شغل تبدیل نماید و بدین ترتیب زمینه حمایت از طرح های دانش بنیان را فراهم آورد.
در کنار تمامی فعالیت‌های مذکور که هر یک به نوبه خود طرحی نو بوده و در حوزه ترجمه، برای اولین بار در کشور انجام شده اند، بر اساس بند ۱۴ از ماده چهار "ایجاد امکانات رسانه ای مناسب صنعت ترجمه به منظور انعکاس مناسب رویدادهای ترجمه در شهر تهران" پوشش خبری مناسب اتفاقات به منظور آگاهی بخشیدن به جامعه ترجمه در دستور کار قرار گرفته است.
این واحد انجمن در آذرماه سال ۹۴ اقدام به برپایی میزهای ایده پروری و ایده پردازی در دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب نمود.
جشن ملی همدلی و هم‌زبانی جامعه ترجمه ایران
از مترجم به منزله پل ارتباطی میان فرهنگ ها یاد می شود، اما این قشر تاثیر گذار جامعه چندان که در خور شان و جایگاه حرفه مترجمی است شناخته شده نیستند. بنابراین همانطور که در اساسنامه بدان اشاره شده است، انجمن یکی از وظایف مهم خود را ارتقای جایگاه اجتماعی مترجمانمی داند، درراستای نیل به همین هدف،اتفاق مهم دیگری که با همت انجمن صنفی تهران و همکاری حوزه هنری رقم خورد، برگزاری جشنی ملی بود تحت عنوان «جشن همدلی و هم‌زبانی مترجمان» بود. در این جشن که با حضور پرشور مترجمان وخانواده‌های آنها،بزرگان و پیشکسوتان عرصه ترجمه برگزار گردید،از مسئولین کشوری دعوت بعمل آمد تا در کنار جشن،هرچه بیشترخواسته‌ها ومشکلات جامعه ترجمه به ایشان منتقل گردد. در این مراسم از پیشکسوتان حوزه ترجمه: دکترفریده مهدوی دامغانی،غلامرضا امامی،دکتر محمدعلی آذرشب،از پژوهشگران برتر و کارآفرین و مدیر برتر این حوزه تقدیر شد. رییس فرهنگستان ربان و ادب فارسی،دکتر غلامعلی حداد عادل، این اقدام انجمن را تحسین کرده و ترجمه را فرصتی برای کشور خواندند.
رسیدگی به وضعیت پیشکسوتان ترجمه:
انجمن در راستای وظایف ذاتی خود که همانا حمایت از اعضای جامعه فرهیخته ترجمه است، رسیدگی به وضعیت پیشکسوتان ترجمه را از جمله وظایف اصلی خود می داند. لذا این انجمن در سال ۹۴ ضمن تهیه لیست تاریخ تولد بزرگان جامعه ترجمه، اقدام به تبریک مناسبت تولد ایشان از طریق وبگاه انجمن و بعضاً برپایی جشن تولد ایشان با حضور اعضای انجمن نموده است که از آن جمله می توان به برپایی جشن تولد دکتر رضا قیصریه در منزل ایشان اشاره نمود.
از طرف دیگر انجمن رسیدگی به وضعیت مترجمان پیشکسوت را نیز در دستور کار خود داشته است. برای مثال، متعاقب اطلاع از کسالت دکتر قیصریه و بستری شدن ایشان در بیمارستان، هیأتی از طرف انجمن برای عیادت و رسیدگی به وضعیت درمانی ایشان راهی بیمارستان شدند. علاوه بر این ریاست انجمن طی نامه ای موضوع کسالت استاد را به اطلاع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رساند تا پیگیری های لازم برای بیمه تکمیلی و هزینه های درمانی ایشان از طریق صندوق اعتباری هنر صورت پذیرد.
رایزنی با قوه قضاییه و ارشاد جهت تشکیل کارگروه قیمت گذاری خدمات ترجمه:
انجمن صنفی مترجمان شهر تهران براساس آسیب شناسی های بعمل آمده، نبود نرخنامه دانش بنیان و کاربردی و سردرگمی بازار ترجمه و مترجمان را از جمله مهمترین مشکلات و معضلات کسب و کار ترجمه در کشور می داند.
لذا در راستای مفاد اساسنامه و به منظور تهیه نرخنامه ای جامع و کامل، رایزنی های لازم برای تشکیل کارگروه تدوین استاندارد قیمت گذاری و نرخنامه خدمات ترجمه با اداره کل مترجمان رسمی قوه قضاییه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برخی دانشگاه های کشور، نهادهای ترجمه و غیره صورت پذیرفت و کارگروهی با حضور نمایندگان محترم انجمن صنفی مترجمان شهر تهران، اداره کل مترجمان رسمی قوه قضاییه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نهادهای ترجمه، تتشکیل شد که به امید خدا نخستین جلسه آن در فروردین سال ۹۵ تشکیل خواهد شد.
رایزنی با مرکز رسانه های دیجیتال به منظور تشکیل کمیته نظارت بر وبگاه های ترجمه
یکی دیگر از مشکلات جامعه ترجمه، فعالیت نهادها و وبگاه های غیرمجازی است که به شکلی قارچ گونه درحال افزایش هستند و عملکرد سوداگرانه آنها مقدمات سقوط ترجمه کشور به جایگاهی نازل را فراهم می آورد. انجمن صنفی مترجمان شهر تهران در راستای اهداف کلان و همچنین وظایف خود وفق مفاد اساسنامه، رایزنی با مرکز رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد برای ساماندهی وبگاه ها و همچنین اداره کل ارشاد استان تهران به منظور ساماندهی و معرفی موسسات مجاز ترجمه را در دستور کار خود قرار داد.
در همین راستا نخستین جلسه هماهنگی برگزار گردید و مقرر شد موضوع اخذ مجوز از انجمن صنفی مترجمان شهر تهران قبل از راه اندازی وبگاه، در فرآیند صدور لوگوی سامانه وزارت ارشاد، بررسی و قانونی شود.