براساس آسیب شناسی های انجام شده توسط انجمن صنفی مترجمان شهر تهران، یکی از مهمترین نقاط ضعف صنعت ترجمه در ایران، موضوع اشتغال است و متعاقباً بخش قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان رشته‌های مترجمی، فاقد شغل به معنای واقعی هستند و از حقوق اولیه یک کارمند از قبیل حقوق ثابت، حق بیمه و غیره محروم هستند و با عنایت به این‌که نظام صنفی در هر حوزه‌ای وظیفه بهبود فضای کسب‌و‌کار را برعهده دارد، لذا این انجمن در راستای اساسنامه خود اقدام به برگزاری کارگاه کسب و کار ترجمه، حقوق و تکالیف مترجم کرد.
این کارگاه با جزئیات ذیل در تاریخ ۱۷ آبان ماه ۱۳۹۵ و با تدریس محمدرضا اربابی برگزار شد :
روز گذشته، این کارگاه با حضور دکتر کریمی بهبهانی و دکتر فامیل خلیلی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج برگزار شد. محمدرضا اربابی، رئیس انجمن صنفی مترجمان شهر تهران، در ابتدای این کارگاه و نیز در جهت پاسخگویی به پرسش های مطرح شده دکتر کریمی درباره فعالیت های آتی فارغ التحصیلان مقطع ارشد مطالعات ترجمه و نحوه حمایت این انجمن از مترجمان، از سه اصل نانوشته موفقیت در شغل نام برد و با نقض سه اصل مذکور، معروف به اصل ۳ «پ»: پارتی، پررویی و پول اظهار داشت با سه مؤلفه پشتکار، پژوهندگی و پول سازی می توان در بازار ایران موفق شد.
وی با تشریح روزگار دانشجویی خود، برنامه ریزی خود را برای حضار بیان کرد: «در آغاز راه، این رشته انتخاب خودم نبود و در ابتدای ورودم به دانشگاه تصویری محوی از اوضاع این رشته داشتم، نمی دانستم دقیقاً در کجا هستم؟ اما از یک تاریخی به بعد، تازه با مفهوم دانشگاه و به تبع آن ترجمه آشنا شدم. از آن به بعد برنامه جامعی برای خود تدوین کردم. با توجه به خصیصه بلندپروازی که در خود میشناختم برای پیشبرد کارهایم نقشه ای ۱۵ ساله در ذهنم ترسیم کردم. ۵ سال اول را به ایجاد نهادی برای ارائه خدمات ترجمه، ۵ سال دوم را به ایجاد بازارای برای ترجمه و ۵ سال سوم را به ایجاد نهادی برای آموزش های تکمیلی اختصاص دادم»
اربابی در ادامه مطرح کرد ما مترجمان برای مترجم حرفه ای شدن باید قاعده ی ذهنی خود را عوض کنیم. الگوی ذهنی خود را از مترجم شدن به فعال عرصه ی ترجمه شدن تبدیل کنیم و به عنوان یک فعال این عرصه به این اصل برسیم که چطور فرد موفقی در کسب و کار این حوزه شویم و به سرمایه ای پایدار برسیم. چگونه پول ساز شویم، نه پول دار. وی داشتن یک رزومه کاری کامل و مؤثر را به عنوان اولین مرحله برای موفقیت در این مسیر بیان کرد. سپس به تشریح نقش شبکه های اجتماعی و امکان بهره گیری از پتانسیل آن ها در این راستا سخن گفت.
اربابی ویژگی های یک رزومه کاری خوب را اینگونه برشمرد: ۱. هدفمند بودن. ۲. جامع بودن. ۳. شکیل بودن. ۴. مستند بودن ۵. مختصر بودن. و آن را در برگیرنده ۱ اطلاعات شخصی مرتبط ۲. سوابق کاری مرتبط ۳.. سوابق تحصیلی مرتبط ۴. سوابق پژوهش مرتبط ۵ سوابق آموزشی مرتبط ۶ سوابق مهارتی
اربابی در ادامه و تحت عنوان محور «عبور از مدرک و نمره گرایی» واژهی «شاگرد اول بیکار» را مطرح کرد: «در حوزهی دانشگاهی نمره مهم است. اما موضوع فقط همین نیست. باید کاری کنیم که یک شاگرد اول بیکار نباشیم. هدف از دوره ی ارشد ترجمه، تربیت پژوهشگر مطالعات ترجمه است. و در دوره ی دکترا هدف تربیت پژوهشگر و استاد دانشگاه است. حال اگر می خواهیم موفق باشیم باید دانشگاه را فقط بخش کوچکی از راه بزرگ خود ببینیم. درس خواندن و مطالعه کار خوبی است، اما نباید خود را در این دایره محدود کنیم. در مقطع کارشناسی تعداد واحدها و درس ها متنوع است. از این جا باید به این نکته برسیم که می خواهیم در کدام حوزه، مترجمی حرفه ای شویم؟»
وی در پاسخ به این سوال که برای آنکه یک فعال عرصه ی ترجمه باشیم، چه باید بکنیم؟ چنین گفت: «ابتدا این که باید بدانیم در این حوزه چه اتفاقاتی میفتد، باید اشراف اطلاعاتی داشته باشیم. باید بدانیم چه همایشهایی برگزار میشود. تازه های نشر این حوزه کدام است و در کل اخبار مربوط را رصد کنیم.»
وی اصول بازاریابی را دربردارنده موارد ذیل مطرح کرد:
۱.تبلیغات حرفه ای و اصولی ۲.در نظر گرفتن هزینه و فایده در بازاریابی ۳.بازارسازی در حوزه های نو ۴.پیشنهاد محور بودن.
وی توجه به اصل پارتو را در زمینه کسب کار بسیار حایز اهمیت دانسته و بیان داشت: «ما باید برای کار خود یکسری افراد و مشتری خاصی داشته باشیم و بتوانیم تنها با داشتن حتی تعداد کم مشتری و رعایت اصل۲۰/۸۰ با ۲۰ درصد پتانسیل خود ۸۰ درصد درآمد کسب کنیم.
در ادامه اصول قیمت گذاری مطرح شد و نرم افزارهایی که در این راستا می توانند به کمک مترجم بیایند به صورت اجمالی معرفی شد. رییس انجمن صنفی در ادامه با بیان نحوه صحیح قیمت گذاری، یعنی تعداد واژگان، و در نظر گرفتن مؤلفه های مختلف از طراحی اپلیکیشن نرخ گذاری خبر داد و نوید داد به زودی اخبار خوبی از دستاوردهای کارگروه نرخ گذاری و قیمت دهی ترجمه غیررسمی منتشر خواهد شد.
وی در ادامه تشریح منشور اخلاق حرفه ای و اعلام تدوین پیش نویس آن بیان کرد: «یکی از مهم ترین مؤلفه های این منشور پایبندی همه مترجمان به عدم قیمت شکنی است.»
از اهمیت بهره گیری از ابزار روز دنیا و فناوری های نوین در کسب و کار نیز صحبت شد و یکی از نرم افزارهای مهم این حوزه، ترادوس، بصورت اجمالی تشریح شد؛ این نرم افزار قادر به ساخت واژه نامه و حافظه ی ترجمه می باشد و راندمان مترجم را حدوداً ۴۰ درصد افزایش می دهد.
در پایان، مراجع رسیدگی به شکایت مترجمان و حوزه های مرتبط مطرح شد: اداره کل اسناد و مترجمان رسمی قوه قضائیه و کانون مترجمان رسمی (مسئول رسیدگی به شکایات مربوط به مترجمان رسمی)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن صنفی مترجمان تهران (مسئول رسیدگی به شکایات مربوط به مترجمان غیررسمی و حوزه نشر)
البته باید دانست که گام نهادن در این راه سهل نبوده و نیازمند عزم راسخ و تلاش بی پایان است. وی در پایان با آرزوی موفقیت برای همه دانش آموختگان این رشته ابراز امیدواری کرد با کمک همه فعالان این عرصه انجمن صنفی بتواند در تحقق اهداف جامعه ای مطلوب، احقاق حقوق حقه مترجمان و ترفیع جایگاه و شدن ترجمه و مترجم در ایران گام های مؤثرتری بردارد.
شادیه منظوری
دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات ترجمه