به نام خدا
مقدمه
انجمن صنفی مترجمان تهران در تاریخ ۲۵/۱۲/۹۳ با اخذ مجوز از وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی و با اهدافی همچون
۱-كوشش درجهت استيفاي حقوق و خواست‌هاي مشروع و قانوني اعضا از طريق ايجاد زمينه‌هاي مساعد به منظور نيل به اهداف انجمن.
۲- جمع‌آوري اطلاعات، بررسي و تحقيق درباره مشكلات، شناخت نيازها و اولويت‌ها.
۳- تدوین استانداردهای ملی در حوزه صنعت ترجمه از قبیل نظام رتبه‌بندی مترجمان، استاندارد ملی نقد ترجمه، استاندارد قیمت‌گذاری ترجمه متون غیررسمی در شهر تهران، استاندارد ارزشیابی کیفی ترجمه و سایر موارد با بهره‌گیری از مبانی علمی و دانش بنیان.
۴-ایجاد امکانات رفاهی مناسب جهت اعضا از جمله ایجاد صندوق رفاهی، تعاونی مسکن، امکانات اقامتی در شهرهای توریستی، امکانات ورزشی و تفریحی مناسب، تعاونی مصرف و سایر موارد پس از اخذ مجوز سازمان‌های ذیربط.
۵-ایجاد حمایت‌های جدی و مؤثر از کسب‌و‌کار مترجمان در شهر تهران با برقراری ارتباط میان مترجمان، نهادهای ترجمه و بازار ترجمه.
۶-ارتقای سطح دانش علمی و مهارتی مترجمان شهر تهران با برگزاری دوره‌های علمی-کاربردی ترجمه در شهر تهران.
۷-برقراری فضای تعاملی مؤثر میان مترجمان و فعالان عرصه ترجمه با مسئولین و ارگان‌های دولتی به منظور ارتقای جایگاه مترجمان و همچنین انعکاس دیدگاه مترجمان به ایشان و اهداف مهم دیگر
در فروردین ماه ۱۳۹۴، با راه‌اندازی وبگاه «انجمن صنفی کارگری مترجمان شهر تهران» و اطلاع‌رسانی ازطریق این وبگاه و خبرگزاری‌های مختلف و با استناد به تعریف مترجم در اساسنامه، شروع به پذیرش اعضای واجد شرایط عضویت کرد.
وفق اساسنامه انجمن، مترجم این‌گونه تعریف شده است: «فرد شاغل در صنعت ترجمه که درحوزه فعالیت انجمن صنفی با ارائه مدارک شناسایی معتبرشامل مدرک تحصیلی دررشته ترجمه درمقاطع کارشناسی و بالاتر،گواهی سابقه کار یا بیمه در حوزه ترجمه یا فعالیت حرفه‌ای درحوزه ترجمه داشته باشد».
عملكرد يكساله انجمن منتهي به پايان اسفند ۱۳۹۵ در قالب كميسيون‌هاي مختلف به شرح ذيل ايفاد مي‌گردد.
کمیسیون نشر
طرح حمايت از مترجمان در حوزه نشر، در فروردين سال ۱۳۹۴ تصويب و به اجرا در آمد. هدف از اجراي اين طرح، حمایت معنوی و مادی از مترجمان در زمينه نشر بوده است كه در سه گروه ترجمه اولي‌ها، اهالي قلم و بومي‌سازي مطالعات ترجمه در دستور كار قرار گرفت.
در پايان سال ۹۵، بيش از ۶۰ عنوان اثر در قالب اين طرح در اختيار مترجمان قرار گرفت كه از اين ميان، ۹ عنوان اثر در تاريخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۵ طي مراسمي رسمي با حضور صاحبان آثار منتشر شده، علاقمندان به ترجمه و استاد غلامرضا امامي و مهشيد نونهالي رونمايي و منتشر گرديد. اين آثار در حوزه‌هاي مختلف از قبيل رمان، مجموعه داستان، كودك و نوجوان، مديريت، تربيت بدني و ساير موارد بوده است. مزيد استحضار، بيش از ۳۰% اعضاي انجمن در اين طرح مشاركت داشته‌اند.
انتظار مي‌رود در سال ۹۶ نيز از بيش از ۲۰ عنوان ديگر رونمايي گردد.
ضمناً در اين بازه زماني نيز، همچون سال گذشته، آثار منتشر شده اعضا در قالب رسانه‌هاي انجمن معرفي شده‌اند.
کمیسیون آموزش
بر اساس نظرسنجي بعمل آمده توسط انجمن در سال ۹۵، اغلب شركت‌كنندگان (۳۴ درصد)، پرداختن به موضوع آموزش‌هاي تكميلي را اولويت اصلي انجمن در برنامه ريزي‌هاي خود مي‌دانستند. در همين راستا، انجمن كوشيد تا در ادامه روند سال گذشته خود، اقدام به برگزاري نشست‌هاي تخصصي، دوره‌هاي آموزشي و كارگاه‌هاي تخصصي در حوزه ترجمه نمايد كه برخي از آن‌ها به شرح ذيل ايفاد مي‌گردد:
- ست ۴۰۰ سال با سروانتس با همكاري دانشكده ادبيات و زبان‌هاي خارجي دانشگاه تهران در تاريخ ۲۹ فروردين ۱۳۹۵ با حضور محمدرضا اربابي، اسدالله امرايي و رضا بردستاني برگزار شد. در اين نشست، علاوه بر سخنرانان فوق، يادداشتي از دكتر علي خزاعي‌فر كه براي اين نشست تهيه شده بود، قرائت شد.
- دوره آموزشی «آشنایی با نرم افزار ترادوس ۲۰۱۵»- دوره دوم: دومين دوره آموزش نرم افزار ترادوس در سال ۹۵ در محل دفتر انجمن و با تدريس دكتر علي بيكيان برگزار گرديد. در اين كارگاه بيش از ۱۴ نفر متخصص ترجمه حضور داشتند و گواهي‌ها توسط انجمن صادر گرديد.
- دوره آموزشی «آشنایی با نرم افزار ترادوس ۲۰۱۵»- دوره سوم: اين دوره آموزش نرم افزار ترادوس در سال ۹۵ با همكاري دانشگاه خيام مشهد و انجمن صنفي مترجمان شهر تهران برگزار شد. مدرس اين دوره نيز دكتر علي بيكيان بود. در اين كارگاه بيش از ۳۰ نفر از دانشجويان ترجمه حضور داشتند و گواهي‌ها توسط انجمن و دانشگاه موصوف صادر گرديد.
- دوره آموزشی فن ترجمه: دراین دوره که با تدریس استاد علی صلح جو می‌باشد، داوطلبان پس از پذیرش در آزمون ورودی مجاز به شرکت در کلاس‌ها شدند، این کارگاه با همکاری دانشگاه تهران برگزار شد. در دوره نخست ۲۵ نفر پذیرفته شدند. اين دوره در آذر ماه ۱۳۹۵ با برگزاري آزمون پاياني و تعيين فارغ التحصيلان به پايان رسيد.
- دوره ويرايش ترجمه: دوره ويرايش ترجمه با هدف آموزش مهارت‌هاي ويرايشي به مترجمان و در قالب دوره فشرده برگزار شد. مدرس اين دوره، استاد علي صلح جو بود. اين دوره بدون برگزاري آزمون ورودي و پايان دوره برگزار شد.
- سلسله نشست‌هاي «دانش افزايي و نقد ترجمه»: اين سلسله نشست‌ها با همكاري مركز ترجمه حوزه هنري و انجمن صنفي مترجمان شهر تهران و با هدف آموزش، ترويج و توسعه فرهنگ نقد علمي ترجمه در كشور برگزار مي‌شود.
- جلسه نخست: اين نشست در روز يكشنبه مورخ ۲۸/۶/۹۵ با موضوع (ترجمه‌ی ادبیات به فیلم سینمایی: چالش‌ها و امکانات) و با تدريس دكتر حسين پاينده رأس ساعت ۱۶ برگزار گرديد. تعداد ۲۰ نفر دانش‌پژوه در اين جلسه حضور يافتند. دكتر پاينده در اين جلسه ضمن تدريس مباني نقد ادبي، به نقد بخش‌هايي از فیلم «درخت گلابی» اثر داريوش مهرجویی و همچنين متن رمان «چهره مرد هنرمند در جوانی» اثر جیمز جویس پرداختند.
- جلسه دوم: اين نشست در روز چهارشنبه مورخ ۲۷/۷/۹۵ با موضوع (نقد ترجمه با نگرشي خاص به رويكرد آنتوان برمن) و با تدريس استاد حسن هاشمي میناباد رأس ساعت ۱۵ برگزار گرديد تعداد ۱۷ نفر دانش‌پژوه در اين جلسه حضور يافتند. در اين جلسه آقاي ميناباد ضمن اشاره به مباني نقد ادبي و همچنين رويكرد آنتوان برمن در حوزه‌ي نقد، بخشي از ترجمه کتاب «سالومه» اثر اسکار وایلد و ترجمه عبدالله کوثری را نقد كردند.
- جلسه سوم : اين نشست نيز در روز چهارشنبه مورخ ۲۶/۸/۹۵ با موضوع (از نقد ادبي تا نقد ترجمه‌ي ادبي) و با تدريس دکتر محمد کریمی بهبهانی رأس ساعت ۱۵ برگزار گرديد. تعداد ۲۱ نفر دانش‌پژوه در اين جلسه حضور يافتند. در اين نشست دكتر كريمي مباحث نظري نقد ادبي اشاره و چگونگي نقد ترجمه ادبي را تدريس نمودند.
- جلسه چهارم: اين نشست نيز در روز چهارشنبه مورخ ۲۹/۰۹/۹۵ با موضوع (تحلیل انتقادی ترجمه: نظریه و کاربرد) و با تدريس دکتر علیرضا خان‌جان رأس ساعت ۱۵ برگزار گرديد. تعداد ۱۸ نفر دانش‌پژوه در اين جلسه حضور يافتند.
- جلسه پنجم: اين نشست در روز چهارشنبه مورخ ۲۷/۱۰/۹۵ با موضوع نشانه‌شناسی، ترجمه‌ي بينانشانه‌اي: نقد فيلم ماجراهاي تن‌تن و مقايسه‌ي آن با كتاب مصور ماجراهاي تن‌تن با تدريس دکتر كوروش عاكف رأس ساعت ۱۵ برگزار گرديد. تعداد ۱۵ نفر دانش‌پژوه در اين جلسه حضور يافتند.
- جلسه ششم: ششمين جلسه از اين سلسله نشست‌ها با تدریس دکتر علی خزائی‌فر با موضوع «نقد ترجمه مبتنی بر سنّت ترجمه در ایران» در تاريخ چهارشنبه، ۲۷ بهمن ماه سال ۱۳۹۵ در سالن مرحوم فردي برگزار شد. در اين نشست جمع كثيري از علاقه‌مندان و مترجمان حضور يافتند.
- کسب‌و‌کار ترجمه و حقوق و تکالیف مترجم: هدف از برگزاري كارگاه‌هاي كسب و كار ترجمه و حقوق و تكاليف كه از سال ۱۳۹۱ برگزار مي شود، آگاهي‌بخشي به جامعه ترجمه در خصوص ظرفيت‌ها و فرصت‌هاي شغلي و همچنين و حقوق و تكاليف ايشان در فضاي كسب‌و‌كار است. اين كارگاه‌ها در سال ۱۳۹۵ نيز با همكاري دانشگاه‌هاي مختلف ادامه يافت كه برخي از موارد به شرح ذيل مي‌باشد:
-كسب‌و‌كار ترجمه و حقوق و تكاليف مترجمان (دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج)
- كسب‌و‌كار ترجمه و حقوق و تكاليف مترجمان (خيام)
- كسب‌و‌كار ترجمه و حقوق و تكاليف مترجمان (دانشگاه آزاد تربت حيدريه)
- كسب‌و‌كار ترجمه و حقوق و تكاليف مترجم (موسسه آموزش عالي تابران مشهد)
- كسب‌و‌كار ترجمه و حقوق و تكاليف مترجم (دانشگاه شهيد بهشتي)
- تخصصی «ترجمه همزمان، مبانی، آموزش، کسب و کار» هدف از برگزاري اين نشست تخصصي، آشنايي مترجمان با ظرفيت‌ها، مهارت‌ها و تكنيك‌هاي ترجمه همزمان و آشنايي با بازار شغلي اين حوزه بود كه با سخنرانی دکتر علیرضا خان‌جان و همکاري فرهنگسرای ملل برگزار شد.
- نشست تخصصی «بازگشت سعدی به یونسکو» در اين نشست كه با استقبال خيره كننده مترجمان و علاقمندان برگزار شد، دکتر عبدالمحمود رضوانی، مترجم گلستان سعدی به انگلیسی از وي‍ژگي ترجمه ادبيات ايران به ويژه شعر فارسي به زبان هاي ديگر سخن گفت. اين نشست با همکاری فرهنگسرای ملل برگزار شد.
- كارگاه رهيافتي به نوواژه سازي: نشست حاضر به دنبال ارائه راهكارهايي راهبردي و كاربردي براي مترجمان در مقابله با واژگان بيگانه زبان مبدا و ساخت نووا‍ژه‌ها در جريان ترجمه است. نشست موصوف با همكاري پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي و با تدريس دكتر اميرعباس مهرپويا برگزار خواهد شد.
كميسيون كارآفريني
یکی از مهمترین نقاط ضعف صنعت ترجمه در ایران، موضوع اشتغال است که براساس نتایج آسیب‌شناسی‌های به عمل‌آمده، بخش قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان رشته‌های مترجمی فاقد شغل به معنای واقعی هستند و از حقوق اولیه یک کارمند از قبیل حقوق ثابت، حق بیمه و غیره محروم هستند.
با عنایت به این مهم و با توجه به این‌که نظام صنفی در هر حوزه‌ای وظیفه بهبود فضای کسب‌و‌کار را برعهده دارد، لذا انجمن صنفی مترجمان شهر تهران به موجب اساسنامه مصوب خود موظف به ایجاد پایه‌های اصلی کسب‌و‌کار پایدار از طریق ارتقای دانش فنی و تخصصی مترجمان، بهبود سطح آگاهی‌های حرفه‌ای در مترجمان، ایجاد سازوکار مناسب جهت اشتغال مناسب مترجمان، رایزنی با نهادهای مرتبط دولتی و غیردولتی به منظور بهره‌گیری از مترجمان توانمند و مجاز، حذف غیر مترجمان از بازار حرفه‌ای ترجمه، ارائه بسته‌های تشویقی و ترغیبی به مترجمان به منظور حمایت شغلی از ایشان، ساماندهی کسب‌و‌کار مترجمان از طریق نظام رتبه‌بندی مترجمان، معرفی فرصت‌های شغلی داخلی و بین‌المللی، ارائه اخبار و اطلاعات پروژه‌های ترجمه در سراسر کشور، تعریف عناوین شغلی جدید و بسیاری موارد دیگر می‌باشد.
در طول سال ۹۵، كافرمايان متعددي با مراجعه به انجمن درخواست معرفي مترجمان توانمند را مطرح كردند كه در ذيل به برخي از آن‌ها اشاره مي‌شود.
گروه بازرگاني كاشاني: فراخوان رزومه مترجم توانمند در حوزه بازرگاني با تبيين شرايط همكاري در وبگاه انجمن درج گرديد و افراد توانمند از ميان متقاضيان به شركت موصوف معرفي شدند.
شركت مديريت صادرات فناوران ايرانيان: اين مجموعه درخواست معرفي مترجماني در زبان هاي عربي، روسي، فرانسه و انگليسي را مطرح نمود كه پس از طي فرآيند معمول، مترجماني در زبان‌هاي موسوم معرفي گرديد و در حال حاضر مشغول به همكاري هستند.
انديشگاه علم و صنعت جهان معاصر: اين مجموعه درخواست معرفي مترجماني براي ترجمه دو كتاب در حوزه‌هاي فلسفه و بازاريابي را داشتند كه با معرفي مترجمان توانمند، قرارداد همكاري با ايشان صورت پذيرفته است.
انتشارات بين المللي گاج: اين انتشارات بين‌المللي مترجماني را براي ترجمه آثاري در حوزه كودك و نوجوان نياز داشت كه پس از فراخوان و ارزيابي، مترجمان توانمند معرفي گرديدند و آثار برخي از اين مترجمان نيز به زودي وارد بازار نشر خواهد شد.
کمیسیون رفاهی
در راستای اجرایی کردن مفاد اساسنامه از جمله بند از جمله بند ۳ ماده ۴ «ایجادامکانات رفاهی مناسب جهت اعضا ازجمله ایجاد صندوق رفاهی، تعاونی مسکن، امکانات اقامتی درشهرهای توریستی، امکانات ورزشی وتفریحی مناسب، تعاونی مصرف وسایر مواردپس از اخذ مجوز سازمان‌های ذیربط»، دیگر اقدام انجمن فراهم آوردن امکانات رفاهی برای مترجمان عضو است. بر همین اساس انجمن صنفی مترجمان تهران با برخی فروشگاه های عرضه محصولات پوشاك، مواد غذايي، محصولات فرهنگي و غيره وارد مذاكره شد و موفق شد تخفيفات ويژه مترجمان را با همكاري فروشگاه هاي سايناچرم، كتابراه، برك و غيره برقرار سازد.
مركز مشاوره:
انجمن وفق بند ۴ از ماده ۴ اساسنامه خود «ارائه خدمات مشاوره‌ای وحقوقی کافی و مناسب جهت اعضا به منظور حفظ حقوق حقه مترجمان عضو» به ایجاد زیرساخت‌ها و تنظیم ساز وکار‌های مناسب برای حفظ حقوق مترجمان پرداخته است. در این راستا بررسی وضعیت حقوقی مترجمان، آگاه‌سازی آن‌ها از حقوق خود، تدوین قراردادهای تیپ بین مترجمان و کارفرما در دست اقدام است. علاوه بر اين مركز مشاوره انجمن در زمينه‌هاي شغلي، تحصيلي و پ‍ژوهشي نيز خدمات مشاوره‌اي ارائه مي‌كند كه اين خدمات براي اعضاي انجمن رايگان است. در حال حاضر بيش از ۱۰ پرونده مشاوره در حوزه‌هاي حقوقي و پ‍ژوهشي به انجمن ارجاع شده كه همگي مربوط به اعضاي انجمن بوده است.
دومین جشن ملی مترجمان
برگزاری دومین جشن ملی مترجمان با هدف ارتقاء جایگاه و شأن مترجمان در کشور و گردهم‌آوردن ایشان به مناسبت روز جهانی ترجمه، همچون سال گذشته در دستور کار انجمن قرار گرفت. نظر به بازخورد‌های بدست آمده از سال گذشته تلاش بر این شد تا جشن دوم به صورت مستقل از سوی انجمن برگزار گردد. لذا رایزنی‌های متعددی به منظور تأمین امکانات و فضای مورد نیاز برگزاری جشن با نهادهای ذیربط انجام گرفت و در نهایت دومین جشن ملی مترجمان در تاریخ ۰۷/۰۷/۹۵ در تالار روح الامینی باغ نگارستان برگزار گردید. در این مراسم از پیشکسوتان (دکتر رضا قیصریه؛ مترجم زبان ایتالیایی، دکترنجمه شبیری؛ مترجم زبان اسپانیایی)، دو پژوهشگر برتر ترجمه (دکتر علی بیکیان و دکتر عباس مهرپویا)، مدیر برتر (دکتر سعیده حسینجانی؛ مدیرمرکز ترجمه حوزه هنری) و ناشر برتر (آقای افشین شحنه‌تبار مدیر انتشارات شمع و مه) در حوزه ترجمه صادراتی تجلیل شد.
ارج گذاردن به مقام مترجمان پيشكسوت
انجمن در راستای وظایف ذاتی خود که همانا حمایت از اعضای جامعه فرهیخته ترجمه است، ارج‌گذاردن به مقام مترجمان پيشكسوت را از جمله وظایف اصلی خود می‌داند. لذا این انجمن در سال ۹۵ نسبت به اطلاع رساني و تبريك تولد اين مترجمان گرانقدر مبادرت ورزيده است.
تدوین دستورالعمل قیمت‌گذاری خدمات ترجمه و ابلاغ نرخنامه سال ۹۵:
انجمن صنفی مترجمان شهر تهران براساس آسیب‌شناسی‌های بعمل آمده، نبود نرخنامه دانش‌بنیان و کاربردی و سردرگمی بازار ترجمه و مترجمان را از جمله مهمترین مشکلات و معضلات کسب‌و‌کار ترجمه در کشور می‌داند.
لذا در راستای مفاد اساسنامه و به منظور تهیه نرخنامه‌ای جامع و کامل، رایزنی‌های لازم برای تشکیل کارگروه تدوین استاندارد قیمت‌گذاری و نرخنامه خدمات ترجمه با اداره کل مترجمان رسمی قوه قضاییه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برخی دانشگاه‌های کشور، نهادهای ترجمه و غیره صورت پذیرفت و کارگروهی با حضور نمایندگان محترم انجمن صنفی مترجمان شهر تهران، اداره کل مترجمان رسمی قوه قضاییه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نهادهای ترجمه، تشکیل شد. نتیجه نهایی کار این کارگروه در قالب دستورالعمل قیمت‌گذاری خدمات ترجمه مکتوب (غیررسمی) در دی ماه ۱۳۹۵ ابلاغ شد. ضمن آن‌كه نرم افزار قيمت‌دهي فوري تحت وب نيز بر روي وبگاه انجمن قرار گرفت تا علاقمندان بتوانند به راحتي به نرخ نامه دسترسي يابند.
ممنوعيت فعاليت كافي‌نت‌ها در زمينه ترجمه
انجمن صنفي مترجمان شهر تهران در راستاي ساماندهي بازار كسب و كار ترجمه، حذف واسطه‌هاي غيرمتخصص از چرخه كسب‌و‌كار ترجمه را در دستور كار خود قرار داد. از جمله اين مراكز كه اقدام به ارائه خدمات ترجمه مي‌كردند،كافي نت ها بودند. لذا مذاكرات لازم با اتحاديه صنف فناوران رايانه تهران صورت پذيرفت و به لطف خدا و با همكاري شايسته اين اتحاديه، ممنوعيت فعاليت كافي‌نت‌ها در زمينه ترجمه به صورت رسمي اعلام شد.
از طرف ديگر رايزني با اتحاديه دفاتر فني،كپي و پرينت تهران را نيز در دستور كار قرار گرفت كه مذاكرات همچنان ادامه دارد و اميد مي‌رود تا پايان سال ۹۵ نتيجه مطلوب حاصل گردد.
اعطای دو فقره تسهیلات راه‌اندازی وبگاه ترجمه مترجمان عضو
در این طرح بر اساس توافق انجام گرفته با صندوق کارآفرینی امید به دو نفر از اعضاء مورد تایید انجمن، تسهیلات راه اندازی وبگاه ترجمه تحت نظارت انجمن صنفي مترجمان تهران اعطا شد.
عضویت در فدراسیون جهانی مترجمان
به منظور پیوستن به فدراسیون جهانی مترجمان اقدامات مختلفی در دستور کار قرار گرفت که از آن جمله می‌توان به ارائه درخواست عضویت، تکمیل فرم‌های مخصوص عضویت و ارائه اساسنامه انجمن به زبان انگلیسی اشاره نمود. اقدامات لازم جهت عضویت در فدراسیون جهانی مترجمان صورت پذیرفته و امید است این امر تا پایان سال ۹۵ نهایی گردد.