سروش حبیبی در ۷ خرداد ۱۳۱۲ در تهران متولد شد. در همان اوان نوجوانى تا ورود به دانشگاه با علاقه و شور فراوان زبان فرانسه را در دبيرستان آموخت و روز به روز آن را در خود بيشتر تقويت كرد. چنان‌كه خودش مى‌گويد: «تا به دانشگاه برسم فرانسه‌ام كامل بود و ترجمه‌هايم را شروع كرده بودم». با اين همه حبيبى به رغم استعداد فراوانش در امر ترجمه به دانشگاه تهران و دانشكده فنى آن رفت ومهندسى مخابرات خواند و سپس به استخدام وزارت پست و تلگراف و تلفن درآمد و با گذشت ۵ سال از كارش در مخابرات درخواست انتظار خدمتش را به وزير وقت ارسال كرد و با موافقت وزير از اين كار دست كشيد و راهى آلمان شد و مدت ۴ سال در اين كشور فوق ليسانس مخابرات خواند و زبان آلمانى‌اش را تكميل كرد. او سپس به ايران بازگشت و در وزارت مخابرات و اين بار در مدرسه‌ي عالى مخابرات مشغول كار شد و سمت «مسؤول دروس» را عهدهدار بود و با زحمت و مشقت فراوان به اتفاق دوستانش برنامه‌هاى درسى و آموزشى گسترده‌اى را براى اين مدرسه تدارك ديد و با تعبيه مكانى مناسب‌تر دانشگاه مخابرات امروز را پى‌ريزى كردند.
او اولين ترجمه‌اش را در سال‌هاى قبل از اين ارائه كرده بود و كتاب «بيابان تاتارها»ى «دين بوتزاتى» را ترجمه كرد و از طريق انتشارات نيل روانه‌ي بازار نشر ساخت. سروش حبيبى در همان چهار سال تحصيل در رشته‌ي مهندسى مخابرات در دانشكده فنى با زبان انگليسى نيز آشنا شد و همين مدت براى او كافى بود تا بتواند استعداد خود را در زبان انگليسى با ترجمه‌هاى عالى‌اش به رخ بكشد. يكى از معروفترين كتاب‌هاى ترجمه‌شده توسط او در اين سال‌ها كتاب معروف «خداحافظ گرى كوپر» رومن گارى است. دربارهي رومن گارى نويسنده فرانسوى‌زبان بايد گفت كه تمام آنان كه سعى در ترجمه‌ي آثار او به فارسى داشته‌اند معترفند كه ترجمه‌ي حبيبى در شهرت اين نويسنده در زبان فارسى محسوس و غيرقابل انكار است. زبان رمان «خداحافظ گرى كوپر» به خاطر نوع لحن راوى آن داراى فراز و فرودهاى فراوانى است كه ترجمه‌اش از هر كس ساخته نيست و نيازمند تسلط مافوق تصور ما بر زبان فرانسه است. چرا كه كنش‌هاى طرح‌شده در اين كتاب با توجه به فضاى اثر تغيير مى‌يابد و ما با لحنى ديگر روبرو مى‌شويم.
دربارهي هنر ترجمه‌ي حبيبى، ليلى گلستان كه خود از مترجمان شاخص و طراز اول ايران حاضر است و اتفاقاً خود نيز از گارى كتاب ترجمه كرده، مى‌گويد: «كتاب‌هاى گارى هركدام زبان خاص خودش را دارد. شما «خداحافظ گرى كوپر» را كه با آن نثر درجه‌يك فارسى آقاى حبيبى ترجمه شده نمى‌توانيد با زندگى پيش رو مقايسه كنيد. او با موضوع، نثر خاصى را انتخاب مى‌كند كه ترجمه‌ي آن كار هر كسى نيست. چرا كه نثر زندگى در پيش‌رو بسيار سهل و ممتنع است و وقتى مى‌خوانيد راحت جلو مى‌رود، در حالى كه ترجمه‌ي آن بسيار سخت است. اما اثر بايد آسان ترجمه شود و كلمات معمولى و ساده براى آن انتخاب شود كه كار بسيار دشوارى است. با اين همه سروش حبيبى استادانه از پس ترجمه برآمده است. حال آن‌كه من براى ترجمه‌ي اين كتاب دچار گرفتارى‌هاى بسيارى شدم. چه كتاب، كتاب سختى بود و من خيلى دنبال كلمه مى گشتم».
از ديگر آثار ترجمه‌شده توسط حبيبى در حوزه‌ي ادبيات كتاب «ميدان ايتاليا» نوشته‌ي «آنتونيو تابوكى» نويسنده‌ي معروف و مشهور ايتاليايى است. تابوكى درسال ۱۹۴۳ و در اواخر جنگ جهانى دوم در شمال ايتاليا به دنيا آمد. او پس از اتمام تحصيلات دانشگاهى به سمت استادى زبان و ادبيات پرتغالى در دانشگاه جنوا برگزيده شد. تابوكى از سال ۱۹۸۶ تا ۱۹۸۸ ميلادى رياست بنياد فرهنگى ايتاليا در پرتغال را عهدهدار شد. پيامد اين مسؤوليت ترجمه و نشر آثار شاعر معاصر پرتغالى «پسوا» بود.
او يكى از نويسندگان دهه ۷۰ ايتالياست و نخستين اثر مهمش رمان كوتاه «ميدان ايتاليا» است كه با ترجمه‌ي عالى و سليس سروش حبيبى يكى از شيواترين و ماناترين آثار ايتاليايى برگشته به فارسى است. سروش حبيبى دربارهي ضرورت و نقش ترجمه‌ي صحيح متون مى گويد: «مى‌دانيم كه زبان، ابزار تفكر است و مجموعه‌ي مفاهيم در نظامى كه دستور زبان است، با هم مربوط مى‌شوند». از نظر او «براى اين‌كه تفكر به بهترين صورت انجام پذيرد، بايد مفاهيم روشن و مشخص باشند و رابطه‌ي مفاهيم با واژه‌ها بايد استوار باشد. البته نه اين‌كه براى هر لفظى فقط يك معنا وجود داشته باشد؛ اما به عكس، براى هر مفهوم كه هرچه دقيق‌تر و مشخص‌تر باشد و راه تفكر را هموارتر خواهد كرد، بهتر است كه بيش از يك واژه استفاده نشود».
او مى‌گويد: «بر فرض معناى واژگان را روشن كرديم. بايد بدانيم كه دنبال كردن اين معناى روشن خود با مشكلاتى همراه است و كار نويسندگان در انتخاب شيوه‌ي بيان آسانتر است. زيرا داستان‌نويس در حوزه‌ي زبان خود فكر مى‌كند و مى آفريند.
حبيبى با اشاره به عمر كوتاه رمان در سنت داستان‌سرايى ايران، مى‌گويد: «رمان به تعبيرى وصف روابط بسيار ويژه‌ي فرد است با محيط خود كه اجتماع است. يعنى هم فرد و هم جامعه‌اش در عصر ما به سرعت تحول مى‌يابند و در نتيجه رمان و زبان آن از تحولى سريع بركنار نيست. رمان امروز را با نثر گذشته نمى‌توان ترجمه كرد. براى ترجمه‌ي رمان امروز به فارسى، ناچار بايد به نرمى و شكل‌پذيرى نثر گذشتگان بيفزاييم، بى‌آن‌كه در ساختمان و روح آن دستور زبان دست ببريم. رابطه‌ي داستان‌نويسى امروز نسبت به گذشته فرق بسيار كرده است». او خاطرنشان مى‌كند: «در فارسى نكته‌اى كه كار مترجم را دشوار مى‌كند، نبودن جنس در زبان ماست و ارتباطات و خويشاوندى‌ها پنهان هستند». او ادامه مى دهد: «بعضى معتقدند كه آن‌چه در شعر جايز است، در نثر جايز نيست. چنان‌كه در تحول شعر امروز مشاهده مى‌كنيم قافيه و گاهى وزن نيز رفته رفته، اعتبار خود را مى‌بازند و بايد توجه داشت كه ارتباط تنگاتنگى كه بين يك رمان‌نويس و اطرافش وجود دارد، اين است كه نويسنده‌ي رمان ناگزير از استفاده از اصطلاحات مردمى سواى اصطلاحات روشنفكرانه در اثرش است. آن‌چه امروز مترجم يا رمان‌نويس انجام مى‌دهد، انتقال فرهنگ است و چه بسا نويسنده‌اى با به كارگيرى كلمات بيگانه يا مترجم با ترجمه‌اى كه به اغراض و اهداف شخصى ترجمه مى‌شود، ارتباط ملل و فرهنگ ها را از بين ببرد.
حبيبى پس از بازگشت از آلمان در سال ۱۳۴۲ و ادامه‌ي فعاليت در وزارت مخابرات آن زمان در سال ۱۳۵۳ بازنشسته شد و مدت كوتاهى پس از آن به آمريكا رفت ودر آنجا تصميم گرفت كتاب «گذر از رنج‌ها» را ترجمه كند و تا جلد اول هم پيش رفت و وقتى متوجه شد كه مترجمى ديگر آن را در ايران ترجمه كرده است از ادامه كار منصرف شد و تصميم گرفت در آغاز پنجمين دهه از عمرش زبان روسى را فراگيرد و در اين كار چنان پيش رفته كه حالا بسيارى از آثار روسى معتبر را مردم به ترجمه حبيبى مى‌خواهند. چنان‌چه كتاب «آناكارنينا» تولستوى به ترجمه‌ي او در مدتى كمتر از يك سال سه بار تجديد چاپ شده است.
آثار او:
گل‌های معرفت، اریک امانوئل اشمیت
ژرمینال، امیل زولا
زمین انسان‌ها، آنتوان دو سنت اگزوپری
دایی وانیا، آنتون چخوف
بیابان، آنتون چخوف
میدان ایتالیا، آنتونیو تابوکی
شب‌های هند، آنتونیو تابوکی
پرتغال و دیکتاتور آن، آنتونیو دو فیگردو
ما مردم (داستان آمریکا)، لئو هیوبرمن
هائیتی و دیکتاتور آن، برنارد دیدریش و آل برت
تاریخ اجتماعی سیاهان آمریکا، بنجامین براولی
انفجار در کلیسای جامع، آلخو کارپانتیه
بیابان تاتارها، دینو بوتزاتی
خداحافظ گاری کوپر، رومن گاری
سگ سفید، رومن گاری
نیروی پیام، ژان لویی سروان شرایبر
طبل حلبی، گونتر گراس
جنگ و صلح، لئو تولستوی
انجمن صنفی مترجمان شهر تهران ضمن آرزوی سلامتی از خداوند منان برای ایشان طول عمر باعزت مسألت دارد.
مریم صاحب اختیاری، دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات ترجمه
پايگاه اطلاع‌رساني انجمن صنفی مترجمان شهر تهران