ابراهیم یونسی خردادماهِ سال ۱۳۰۵ در بانه متولد شد، تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در شهرهای بانه و سقز به پایان رساند . وی در سال ۱۳۲۲ به تهران رفت و وارد دانشکده افسری شد و در سال ۱۳۲۷ فارغ التحصیل شد. در جوانی برای تحصیل به دانشگاه سوربن فرانسه رفت و دکتری اقتصاد گرفت و سپس به ایران آمد و به ارتش پیوست فداکاری او تا بدانجا رسید که در ارتش یکی از پاهای خود را از دست داد. او با وجود اینکه در فرانسه تحصیل کرد و با این زبان آشنایی داشت، آثار بسیاری را از زبان انگلیسی ترجمه کرده استو ظاهرا از میان بیش از هفتاد اثری که ترجمه کرده، تنها یک عنوان آن از زبان فرانسه برگردانده شده است.
همانند بسیاری از جوانان اهل کتاب آن روزگار به حزب توده متمایل شد و به همین دلیل هم گرفتار زندان شد. از افسران بازمانده شبکه نظامی حزب توده ایران در سالهای پیش از کودتای ۲۸ مرداد بود و پس از کودتا نیز در زندان ماند. ابتدا به اعدام محکوم شد، اما به دلیل از دست دادن پایش حکم وی به حبس ابد تبدیل شد و سرانجام در سال ۱۳۴۱ آزاد شد. "هنر داستان‌نویسی" و ترجمه "آرزوهای بزرگ" از کارهای وی در دوران زندان است. یونسی هنر داستان نویسی را در زندان و در سی و سه چهار سالگی با استفاده از منابع خارجی و با ترجمه و تدوین آنها نوشت به دلیل آنکه تا آن زمان نمونه مشابهی به زبان فارسی نداشت با استقبال علاقمندان داستان‌نویسی روبرو و بارها تجدید چاپ شد. و تا سالها یکی از منابع مهم آموزش داستان‌نویسی در ایران بود. او علاوه بر ترجمه به داستان‌نویسی هم روی آورد و تاکنون آثار گوناگونی را منتشر کرده است. داستانهای او دارای خصلتهای بومی هستند و در روستاها و شهرهای مرزی کردستان میگذرند.
بعد از سالهای زندان در مرکز آمار استخدام شد(۱۳۴۴)، در میانه دهه پنجاه از جمله کسانی بود که کمیته دفاع از حقوق بشر را در ایران بنا گذاشت. در سالهای پس از انقلاب توسط دولت مهندس بازرگان به عنوان نخستین استاندار کردستان ایران برگزیده شد. اما بعد از سقوط دولت بازرگان کار سیاست را کنار نهاد و تنها به تالیف و ترجمه پرداخت.
تا اوایل نهمین دهه زندگی خود نیز همچنان به ترجمه ادامه داد تا اینکه در ۸۴ سالگی قلم را بر زمین گذاشت و اعلام بازنشستگی کرد. یونسی در آخرین سال عمر خود دچار آلزایمر شده بود و سرانجام در ۱۹ بهمن ماه ۱۳۹۰ ، در حالی که بیمار و رنجور بود دار فانی را وداع گفت .روحش در آرامش!
فاطمه مدیحی
کارشناس ارشد مطالعات ترجمه
پایگاه اطلاع رسانی انجمن صنفی مترجمان